Onze uitbreiding krijgen

Buizerd

Van Wikipedia, maar dan visueel aantrekkelijk
Buizerd
IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2021)
Buizerd
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Aves (Vogels)
Orde:Accipitriformes
Familie:Accipitridae (Havikachtigen)
Geslacht:Buteo (Buizerds)
Soort
Buteo buteo
(Linnaeus, 1758)
Originele combinatie
Falco buteo

Verspreidingsgebied van de buizerd

 broedgebied
 permanent leefgebied
 overwinteringsgebied
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Buizerd op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Vogels
Zie Buizerd (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Buizerd.

De buizerd (Buteo buteo) is een middelgrote tot grote roofvogel uit de familie van de havikachtigen. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Falco buteo in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.[2] De buizerd komt voor in het grootste gedeelte van Europa en delen van Azië. Hij is overwegend een standvogel die in hetzelfde gebied overwintert als waar hij broedt, behalve in de koudste gebieden en op enkele ondersoorten na. De vogel jaagt gebruikelijk in open land, maar nestelt in bosranden. Normaal gesproken bestaat de prooi van een buizerd voornamelijk uit kleine zoogdieren, amfibieën (zoals kikkers) en kleine vogels, maar hij is bij gelegenheid ook aaseter.

In Europa is het de meest voorkomende roofvogel. Vanaf de laatste decennia van de 20e eeuw is het buizerdbestand in de Benelux verveelvoudigd ten opzichte van de jaren 1960, toen hij door gebruik van pesticiden daar bijna verdwenen was. In Nederland komt hij algemeen voor, in 2020 waren er elf- tot twintigduizend broedparen en tienduizenden overwinteraars en doortrekkers.[3]

Ontdek meer Buizerd per onderwerp

Roofvogels

Roofvogels

Met roofvogels worden meestal twee orden van vogels bedoeld: de Accipitriformes en de Falconiformes. Het zijn over het algemeen vleesetende vogels die op een prooi jagen. Ze vangen deze prooi op de grond, in de lucht of in het water. Sommige soorten eten kadavers.

Havikachtigen

Havikachtigen

De havikachtigen, sperwerachtigen of arendachtigen (Accipitridae) zijn een familie van vogels uit de orde van de Accipitriformes. Het zijn dagroofvogels. Tot deze familie behoren onder andere de arenden, buizerds, gieren van de Oude Wereld, wouwen, sperwers, haviken en kiekendieven. De familie telt meer dan 250 soorten.

Carl Linnaeus

Carl Linnaeus

Carl Linnaeus of, nadat hij in 1761 in de adelstand was verheven, Carl von Linné was een Zweeds arts, plantkundige, zoöloog en geoloog. Zijn invloedrijkste werken zijn Species plantarum, waarvan de eerste druk (1753) sinds 1905 geldt als beginpunt van de botanische nomenclatuur, en Systema naturae, waarvan de tiende druk (1758) geldt als beginpunt van de zoölogische nomenclatuur.

Standvogel

Standvogel

Een standvogel is een vogelsoort waarvan (vrijwel) alle individuen in het broedgebied blijven overwinteren. Hij weet daar tijdelijk voorkomende minder optimale omstandigheden zoals voedselgebrek het hoofd te bieden. Het wordt ook wel een resident of blijver genoemd.

Zoogdieren

Zoogdieren

Zoogdieren (Mammalia) vormen een klasse van warmbloedige, meestal levendbarende gewervelde dieren die hun jongen zogen: de moederdieren produceren melk en voeden hiermee hun jongen. Ze zijn deel van de Amniota en zijn als zodanig het nauwst verwant aan de reptielen en vogels. Zoogdieren onderscheiden zich van andere dieren door hun beschermende beharing, hun goed ontwikkelde hersenen en de specifieke bouw van hun schedel.

Vogels

Vogels

Vogels (Aves) zijn een klasse van warmbloedige, gewervelde dieren die gekenmerkt worden door het bezit van veren, een hol maar sterk skelet, en de aangepaste voorste ledematen die hen in beginsel het vermogen geeft te vliegen. Vogels komen wereldwijd voor, in zeer uiteenlopende milieus. Sommige zijn aangepast aan het leven in water, zoals zeevogels, andere aan het leven op het land, zoals loopvogels, en weer andere zijn behendige vliegers. Er zijn meer dan tienduizend soorten beschreven, waarvan meer dan de helft tot de zangvogels behoren.

Aaseter

Aaseter

Een aaseter is is een dier dat (deels) leeft van dierlijke resten, en niet zelf op voedsel jaagt. Aaseters kunnen groot of klein zijn. Veel insecten zijn bijvoorbeeld aaseters. De aasgier is een voorbeeld van een grote aaseter. De term aaseter is een informele aanduiding die gebruikt wordt bij het indelen van diersoorten op basis van hun voedingspatroon. Aasetende dieren – ook die niet uitsluitend aas eten – worden ook wel aangemerkt als kadaverfauna.

Benelux

Benelux

De Benelux is een regionale intergouvernementele samenwerking tussen België, Nederland en Luxemburg en sinds 2012 officieel de Benelux Unie. Het doel van de Benelux Unie is om de grensoverschrijdende samenwerking te versterken en voorloper te blijven binnen de Europese Unie.

Chemisch bestrijdingsmiddel

Chemisch bestrijdingsmiddel

Bestrijdingsmiddelen, gewasbeschermingsmiddelen, pesticiden of biociden zijn stoffen die worden gebruikt om ziekten, plagen of onkruiden te bestrijden of organismen te bestrijden die hinderlijk of schadelijk zijn. Men onderscheidt in Nederland gewasbeschermingsmiddelen als zijnde middelen die worden gebruikt in de landbouw en biociden als alle niet-landbouwmiddelen. In België maakt men onderscheid tussen gewasbeschermingsmiddelen als middelen die gewassen beschermen tegen schadelijke organismen of onkruid en biociden als middelen die schadelijke organismen bestrijden maar geen betrekking hebben op levende planten. Een ander onderscheid dat kan worden gemaakt is tussen gesynthetiseerde middelen, middelen die uit chemische verbindingen door mensen zijn gecreëerd, en biologische middelen, die een biologische oorsprong hebben.

Kenmerken

De roep van de buizerd klinkt als een gerekt klagend gemiauw. Wanneer men een nest nadert, beginnen de buizerds opgewonden en miauwend boven de boomkruinen te vliegen. Dit gedrag heet in vogelaarstaal 'alarmeren'.[4]

Bij buizerds bestaat een grote kleurvariatie, er zijn erg donker gekleurde exemplaren terwijl er ook zijn met een bijna witte onderkant. Het bovengedeelte is effen, terwijl aan de onderkant verschillende dwarsbanden getekend zijn. De staart van een volwassen buizerd heeft naast de donkere eindband nog 8-10 smalle donkere dwarsbanden. De spanwijdte van de vleugels is ongeveer 113 tot 128 cm. De totale lengte van kop tot staart is ongeveer 51 tot 57 centimeter.[5]

Vliegende buizerd

Door de typische vlucht is de vogel gemakkelijk te herkennen; enkele vleugelslagen, kort zweven en dan weer een paar slagen. De buizerd is een uitgesproken langzame vlieger met zijn brede vleugels en de korte, brede staart. Vaak kan worden waargenomen dat een buizerd door een of meer kraaien, die in zekere zin zijn voedselconcurrenten zijn, wordt weggejaagd. De buizerd maakt ook graag gebruik van de thermiek. Op een mooie voorjaarsdag zijn vaak groepen buizerds te zien die zweven in de opstijgende warme lucht in een thermiekbel.[6]

Een cirkelende buizerd is te herkennen aan de lange en brede vleugels en aan de relatief korte, breed gespreide staart. Mannetjes en vrouwtjes zijn alleen naast elkaar, bijvoorbeeld wanneer ze samen rondcirkelen te onderscheiden, waarbij het vrouwtje in de regel iets groter is dan het mannetje.

De buizerd kan verward worden met de wespendief. Deze is van de buizerd te onderscheiden door de banden op de staart. De wespendief heeft 2 banden aan de basis en 1 bijna aan het einde. De buizerd heeft vele banden op regelmatige afstand. Daarnaast heeft de wespendief een andere roep (hoge fluittonen) en is hij in vlucht te herkennen aan de bijna vlak gehouden vleugels, daar waar de buizerd de vleugels tijdens het zweven meer in een ondiepe v-vorm houdt.

De ruigpootbuizerd is een verwante soort die de Benelux uitsluitend bezoekt om te overwinteren. De ruigpootbuizerd is onder andere te herkennen aan de veren op de poten. Vaak worden licht gekleurde buizerds voor ruigpootbuizerds aangezien.

Ontdek meer Kenmerken per onderwerp

Voedsel

Een buizerd met gevangen prooi

Wat voedsel betreft is de buizerd een flexibele vogel en een opportunist; hij eet wat voorhanden is. Vandaar ook z'n brede verspreiding. Veldmuizen, mollen of konijnen vormen vaak het hoofdvoedsel samen met kikkers en kleine vogels. Een buizerd kan als het nodig is snel overschakelen op een ander voedingspatroon: ook dieren als eekhoorns, hazelwormen, waterhoentjes, insecten, verschillende amfibieën of vissen zijn dan niet veilig. Ook eet hij wel aas, meestal verkeersslachtoffers. Als hij een prooi ziet vanaf zijn uitkijkpost laat de buizerd zich er als een baksteen op vallen. In de winter zitten ze ook vaak op de grond; dan eten ze regenwormen.[6] Mensen worden zelden of nooit door buizerds aangevallen, behalve een enkele keer joggers. Zij worden dan mogelijk instinctief geïnterpreteerd als een indringer op de vlucht.

Voortplanting

Een buizerd op zijn nest

De buizerd bouwt hoog in een boom, in een gaffelvormige boomtak of tegen de stam aanleunend, een nest van dode takken, met daarop bijvoorbeeld dennen- of larikstakken. Een nest van een roofvogel zoals de buizerd noemt men een horst. De vogel zal gemakkelijk een horst uit vorige jaren weer opbouwen.

Het vrouwtje legt in mei twee tot vier eieren, maar meestal drie. Deze witachtige eieren hebben bruine vlekken en vegen. De broedtijd is 28 tot 31 dagen. Het jong dat als eerste uit het ei komt heeft de grootste kans te overleven. Bij gebrek aan voldoende voedsel sterft het zwakste kuiken en wordt uit het nest gegooid, of opgegeten door de rest. Buizerdjongen hebben een typisch witte bles op het achterhoofd. De kuikens houden het nest netjes, uitwerpselen verdwijnen met kracht over de rand. De jongen blijven zes tot zeven weken in het nest. Naarmate ze ouder worden verwijderen de jongen zich steeds verder van het nest.

Een buizerd is pas na 3 à 4 jaar geslachtsrijp. Dit betekent dat heel wat buizerds rondvliegen die niet broeden. De maximale leeftijd van het dier is 26 jaar in de vrije natuur en 30 jaar in gevangenschap.

Ontdek meer Voortplanting per onderwerp

Verspreiding

De vogel heeft een groot verspreidingsgebied binnen Europa en het westen van Azië. Hierbinnen worden zes ondersoorten onderscheiden:[7]

Buizerds voelen zich thuis in een gevarieerd landschap; ze hebben bomen nodig om te nestelen en open gebied om te jagen. De habitat varieert van laaglanden tot berggebieden.

De vogel is voor passanten met regelmaat te zien. Vaak zit hij op een paaltje of hek, dat benut wordt als uitkijkpost om prooien zoals mollen of veldmuizen te vinden.

Voorkomen in Nederland

De buizerd is in Nederland een standvogel. In de winter zijn er in gebieden met een gematigd klimaat, zoals in de Benelux, meer buizerds dan in de zomer, omdat veel Scandinavische buizerds naar het zuiden trekken om te overwinteren. Dit geldt ook voor de ruigpootbuizerd (Buteo lagopus).

In de eerste helft van de twintigste eeuw was de buizerd een schaarse broedvogel. In de jaren 1970 werd het aantal broedvogels geschat op 2000 tot 2500 paar. Na het verbod op chloorkoolwaterstof-bestrijdingsmiddelen steeg het aantal snel; in 1990 waren het er meer dan 5000.[8] Ook daarna bleef het aantal stijgen. Anno 2018-2020 wordt het aantal broedparen geschat op 11.500-20.000[9]

Ontdek meer Verspreiding per onderwerp

Azië

Azië

Azië is het grootste werelddeel op de planeet Aarde. Aan de westkant grenst het aan Europa en Afrika, in het noorden aan de Noordelijke IJszee, in het oosten en zuidoosten aan de Grote Oceaan en in het zuiden aan de Indische Oceaan. In het jaar 2006 telde het continent circa 3,97 miljard inwoners, ofwel 61% van de totale wereldbevolking. Azië, met een oppervlakte van 43.810.000 km², bedekt 8,6% van de totale oppervlakte van de Aarde en 29,4% van de totale landoppervlakte. Cultureel is Azië erg heterogeen samengesteld.

Finland

Finland

Finland, officieel de Republiek Finland, is een staat in Noord-Europa met 5.571.665 (2020) inwoners. Finland grenst in het oosten aan Rusland, in het noorden aan Noorwegen en in het noordwesten aan Zweden. Ten zuiden wordt het van Estland gescheiden door de Finse Golf. Ten westen ligt de Botnische Golf en ten zuidwesten de Oostzee aan de overkant waarvan weer Zweden ligt.

Canarische Eilanden

Canarische Eilanden

De Canarische Eilanden zijn een eilandengroep in de Atlantische Oceaan, ten westen van Marokko en de Westelijke Sahara. De zeven grote en een zestal kleinere eilanden vormen samen een van de zeventien autonome regio's van Spanje. Deze autonome regio is vervolgens verdeeld in de twee provincies Santa Cruz de Tenerife en Las Palmas, elk met een eigen hoofdstad: Santa Cruz de Tenerife respectievelijk Las Palmas de Gran Canaria.

Azoren

Azoren

De Azoren vormen een archipel in de Atlantische Oceaan die samen een autonome regio van de republiek Portugal vormen. De eilanden behoren tot de Europese Unie.

Corsica

Corsica

Corsica is een eiland in de Middellandse Zee. Het was tot 13 mei 1991 een van de regio's van Frankrijk. Vanaf 14 mei 1991 vormt het eiland de Collectivité territoriale de Corse en heeft het een speciale status binnen de Franse Republiek, waardoor het meer autonomie heeft dan de regio's op het vasteland. Het bestaat uit twee departementen: Haute-Corse en Corse-du-Sud. Corsica ligt tussen het Italiaanse eiland Sardinië en Ligurië op het vasteland van Italië. Tussen Corsica en Sardinië ligt de Straat van Bonifacio. Het ligt 180 km ten zuidoosten van Nice op het Franse vasteland, 80 km ten westen van het Italiaanse vasteland en maar 12 km ten noorden van Sardinië. Het eiland is 8680 km² groot en is daarmee het grootste eiland van Frankrijk en het op drie na grootste in de Middellandse Zee na Sicilië, Sardinië en Cyprus.

Italië

Italië

Italië, officieel de Republiek Italië, is een land in Zuid-Europa. Het noorden van Italië grenst aan Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Slovenië. De rest van het land wordt omringd door de Tyrreense, de Middellandse, de Ionische en Adriatische Zee. De eilanden Sicilië, Sardinië en Elba en een aantal kleinere eilanden behoren ook tot Italië.

Kaukasus (gebied)

Kaukasus (gebied)

De Kaukasus of Kaukasië is een gebied op de uiterste zuidoostelijke grens van Europa en het westen van Azië. Het gebied omvat het gelijknamige gebergte, de Kaukasus en de omringende laagvlakten. Het Kaukasusgebergte bestaat uit de Grote Kaukasus en de Kleine Kaukasus. Het gebied ten zuiden van de Grote Kaukasus wordt Transkaukasië genoemd en het gebied ten noorden daarvan Ciskaukasië.

Iran

Iran

Iran, officieel de Islamitische Republiek Iran, is een land in West-Azië met 84.923.314 (2020) inwoners. De hoofdstad en grootste stad is Teheran, dat ook het culturele, commerciële en industriële centrum van het land is.

Landschap

Landschap

Landschap is in de geografie een uitgestrekt stuk land dat zich als een zelfstandig geheel onderscheidt van aangrenzende gebieden. De wetenschappelijke en beleidsliteratuur geven verschillende definities van een landschap.

Habitat

Habitat

Een habitat omvat alle mogelijke plaatsen waar een bepaald organisme voorkomt. Op deze plekken voldoen zowel biotische als abiotische factoren aan de minimale levensvoorwaarden van betreffend organisme, dat wil zeggen dat deze factoren binnen de toleranties van dat organisme blijven. Hierdoor kan het op deze plaatsen overleven, groeien en zich voortplanten. In de vegetatiekunde gebruikt men voor plantensoorten en voor plantengemeenschappen gewoonlijk de term standplaats in plaats van 'habitat'.

Laagland

Laagland

In de aardrijkskunde is laagland of laagvlakte een laaggelegen gebied. In de plantengeografie wordt deze vegetatiezone de planaire zone genoemd. Er zijn meerdere definities, maar in Nederland en België wordt meestal een gebied lager dan 200 meter boven NAP bedoeld. Laagland is niet altijd hetzelfde als een vlakte, omdat er in laagland ook sprake kan zijn van aanzienlijke hoogteverschillen en reliëf, zolang de topografie maar nergens boven de 200 m komt.

Gebergte (aardrijkskunde)

Gebergte (aardrijkskunde)

Een gebergte is een gebied waar het aardoppervlak een grote hoogte en een hoog reliëf heeft. Gebergten bestaan uit bergen en dalen, waartussen het hoogteverschil relatief groot is en de hellingen steil. De grote hoogteverschillen zorgen voor een lokaal afwijkend klimaat, neerslag, drainage, bodem, vegetatie en ecologie. De temperatuur in gebergten neemt met elke 100 meter in hoogte ongeveer een halve graad af. Aan de loefzijde van een gebergte stijgt vochtige lucht op, wat stuwingsneerslag veroorzaakt. De hoogteverschillen zorgen voor een zonering van de vegetatie en het dierenleven, die lijkt op de zonering met de breedtegraad.

Status

Ook op wereldschaal neemt de buizerd in aantal toe. De wereldpopulatie wordt geschat op 2,0-3,5 miljoen volwassen individuen. Daarom staat de buizerd als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.[1]

Afbeeldingen

Bron: "Buizerd", Wikipedia, Wikimedia Foundation, (2022, August 10th), https://nl.wikipedia.org/wiki/Buizerd.

Geniet u van Wikiz?

Geniet u van Wikiz?

Download dan nu onze GRATIS uitbreiding!

Externe links
  • Benny Génsbøl, Roofvogels van Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. ISBN 906097431X
  • SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
  • vogelvisie.nl Overzicht van kenmerken, foto, geluid en omschrijving van de vogel
  • Kaarten met waarnemingen:

The content of this page is based on the Wikipedia article written by contributors..
The text is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike Licence & the media files are available under their respective licenses; additional terms may apply.
By using this site, you agree to the Terms of Use & Privacy Policy.
Wikipedia® is a registered trademark of the Wikimedia Foundation, Inc., a non-profit organization & is not affiliated to WikiZ.com.