Cees Nooteboom

De Hagenaar Nooteboom werd op school vaak als 'lastpak' weggestuurd, en zou op niet minder dan vier middelbare scholen hebben schoolgegaan. Na de dood van zijn vader bij het bombardement op het Bezuidenhout in 1945 werd hij door zijn stiefvader op kostscholen gestuurd: een franciscaner klooster in Venray en het Augustinianum in Eindhoven, maar hij maakte zijn middelbare school af aan een avondgymnasium te Utrecht.

Hij begon met werken in 1951 bij een bank in Hilversum, maar zwierf vanaf 1953 door Europa, nadat hij was afgekeurd voor zijn dienstplicht in het leger omdat hij 'te mager' zou zijn. Tijdens zijn reis schreef hij het eerste hoofdstuk van zijn debuutroman Philip en de anderen. In Parijs leerde hij Philip Mechanicus kennen, met wie hij naar Cannes trok en vandaar naar Nederland. In 1955 kwam zijn debuut Philip en de anderen uit waarvoor hij de eerste Anne Frank-prijs ontving. De naam Philip was een verwijzing naar Mechanicus. In 1956 volgde de dichtbundel De doden zoeken een huis, en in datzelfde jaar schreef hij zijn eerste grote journalistieke reportage voor Het Parool over de Hongaarse opstand, waarvoor hem een reisbeurs werd toegekend. Aan het eind van de jaren vijftig begon hij reisverhalen te schrijven voor Elsevier. Dit zou zijn genre blijven.

In 1957 trouwde hij in New York met Fanny Lichtveld, dochter van de Surinaamse minister Frans Lichtveld en het nichtje van schrijver Albert Helman. In 1964 volgde echter een scheiding waarna hij een relatie aanging met de zangeres Liesbeth List, voor wie hij van 1965 tot 1979 ook een aantal teksten schreef. List verliet hem gedesillusioneerd en verklaarde later Nooteboom als zeer dominant te hebben ervaren.^[1] In het programma 'Het laatste woord' van Jeroen Pauw verklaarde List tevens dat hij haar sloeg. In 1979 leerde hij de fotografe Simone Sassen kennen; zij werd zijn levenspartner.^[2] Vanaf 1970 woont hij in een vroeg-achttiende-eeuws huis in de oude binnenstad van Amsterdam.

Na De ridder is gestorven (1963) schreef hij bijna twintig jaar geen roman. Vanaf 1961 was hij redacteur bij de Volkskrant, maar in 1967 werd hij reisredacteur bij het tijdschrift Avenue. In een verslag van een reis naar New York schreef Nooteboom in januari 1975 dat de twee torens van het plaatselijke World Trade Center, dan nog maar twee jaar oud, op een rare manier kwetsbaar en fragiel ogen: "iets wat nooit kan blijven en op een dag met een zucht in elkaar zakt" (De zucht naar het westen, p.55). Ruim een kwart eeuw later, bij de terroristische aanslag op de Twin Towers van 11 september 2001, kwam deze voorspelling uit.

Zijn bekendste boek is Rituelen (1980). Het werd in 1981 bekroond met de Ferdinand Bordewijk Prijs en in 1989 verfilmd onder regie van Herbert Curiël, met in de hoofdrollen Derek de Lint en Thom Hoffman.

Nootebooms werk behoort tot het meest vertaalde Nederlandse werk; in het Duits, het Engels, het Spaans, het Frans, het Turks, het Hongaars en veel andere talen. Vooral in het Duitse taalgebied is Nooteboom een echte bestseller-auteur, waar de vertaling soms nog eerder verkrijgbaar is dan het Nederlandse origineel in Nederland.

Op 10 december 2003 werd bekend dat hem de P.C. Hooft-prijs 2004 was toegekend. De prijs kreeg hij op 21 mei 2004 uitgereikt.

Op 24 juli 2005 trad hij op in het programma Zomergasten bij de VPRO.

Op 4 september 2006 werd hem een eredoctoraat verleend door de Radboud Universiteit in Nijmegen. Bij deze gelegenheid sprak hij de Radboudrede uit.

Op 13 november 2008 werd hem een eredoctoraat verleend door de Freie Universität Berlin.

Op 4 juni 2009 werd hem de Prijs der Nederlandse Letteren toegekend. Deze driejaarlijkse prijs werd hem op 18 november 2009 door de Belgische koning Albert overhandigd.^[3]

In december 2016 trouwde hij op 83-jarige leeftijd met Simone Sassen, met wie hij al sinds 1979 een relatie had.^[4]

Op 2 september 2019 werd hem een eredoctoraat verleend door de University College Londen.^[5]

Ontdek meer Levensloop per onderwerp

Bombardement op het Bezuidenhout

Bombardement op het Bezuidenhout

Het bombardement op het Bezuidenhout was een geallieerd vergissingsbombardement op de woonwijk Bezuidenhout in Den Haag. Het vond plaats aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Middelbare school

Middelbare school

De middelbare school is een historische benaming binnen het onderwijs aan leerlingen in Nederland en België.

Hilversum

Hilversum

Hilversum is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Holland en de grootste plaats in de landstreek het Gooi. Hilversum huisvest veel landelijke omroepbedrijven en wordt ook wel aangeduid als de 'mediastad'. Met 'Hilversum' worden ook wel de omroepactiviteiten bedoeld.

Dienstplicht

Dienstplicht

De dienstplicht of militaire dienst is de verplichting tot het tijdelijk vervullen van werkzaamheden door de bevolking. Meestal wordt de term dienstplicht gebruikt voor de militaire dienstplicht, waarbij jonge mensen, vaak miliciens genoemd, een tijdlang verplicht deel uitmaken van de krijgsmacht. Beroepsmilitairen spreken over zichzelf als in dienst ofwel in militaire dienst. Strikt juridisch is de dienstplicht een belasting in natura.

Cannes

Cannes

Cannes is een gemeente in Zuid-Frankrijk met 74.545 inwoners op 1 januari 2019. Cannes ligt vlak bij Nice aan de Côte d'Azur in het departement Alpes-Maritimes.

Anne Frank-prijs

Anne Frank-prijs

De Anne Frank-prijs was een literaire prijs die in de periode 1957 tot 1966 werd uitgereikt.

New York (stad)

New York (stad)

New York is de grootste stad van de Verenigde Staten van Amerika. Dankzij de leidinggevende en invloedrijke rol in handel, financiën, media, public relations, kunst, mode en educatie geldt zij als een van de belangrijkste wereldsteden. De stad wordt ook New York City of NYC genoemd om haar te onderscheiden van de staat New York, waarin zij ligt. New York is niet de hoofdstad van die staat, dat is Albany.

Frans Lichtveld

Frans Lichtveld

Marinus Franciscus Maria (Frans) Lichtveld was een Surinaams bestuurder en politicus.

Albert Helman

Albert Helman

Lodewijk (Lou) Alphonsus Maria Lichtveld, pseudoniem Albert Helman, was een Nederlands-Surinaamse schrijver, politicus en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Liesbeth List

Liesbeth List

Liesbeth List, geboren als Elisabeth Dorathea (Elly) Driessen, was een Nederlandse chansonnière en actrice. Ze behoorde bij leven tot de bekendste zangeressen van Nederland en behaalde in dit land grote successen met Ramses Shaffy. In 2017 kwam er een musical over haar leven uit.

Amsterdam

Amsterdam

Amsterdam is de (titulaire) hoofdstad van Nederland. De stad, in het Amsterdams ook Mokum genoemd, ligt in de provincie Noord-Holland, aan het IJ, het Noordzeekanaal en de monding van de Amstel. De gemeente Amsterdam is naar inwonertal de grootste gemeente van Nederland en telt 905.234 inwoners. Groot-Amsterdam telt 1.459.402 inwoners. Het aantal verschillende nationaliteiten in de gemeente behoort tot de hoogste ter wereld.

De Volkskrant

De Volkskrant

De Volkskrant is een Nederlands dagblad, dat eigendom is van het mediabedrijf DPG Media uit Vlaanderen.

• Hij maakt vaak gebruik van raamvertellingen, die soms nog eens gesplitst zijn in onderdelen. De onderdelen waarin hij zijn romans verdeelt, zijn meestal ook in een verschillende stijl geschreven. Naar het einde toe laat hij de scheiding tussen kern- en kaderverha(a)l(en) vervagen, zelfs indien deze zich in een andere tijd en/of plaats afspelen. Personages die eventueel in voorgaande onderdelen zijn gestorven laat hij dan voortleven in nakomelingen. zodat het toch nog mogelijk is alle onderdelen tot een geheel te doen versmelten.
• Hij probeert de sfeer in zijn boeken te creëren door het verwerken van de toenmalige actualiteit en gedachtestromingen uit de tijd en plaats waarin het verhaal zich afspeelt.
• Zijn hoofdpersonages zijn vaak complex of chaotisch.
• Complexe liefde: de (hoofd)personages in zijn boeken beleven liefde en/of seksualiteit meestal niet op "normale" wijze (door driehoeksverhoudingen, kleine onderlinge sociale afhankelijkheid, groepsverkrachting zonder trauma's etc.).
• Hij laat andere culturen in zijn boeken aan bod komen.

Paradijs verloren is een goed voorbeeld van deze kenmerken: het bestaat uit een verhaal in een verhaal in een verhaal; een gelaagde hiërarchie van raamvertellingen dus. In deze roman zijn de kaderverhalen en het kernverhaal nog eens opgesplitst in verschillende onderdelen, elk in een andere stijl geschreven. Op het einde zijn alle belangrijke personages uit alle onderdelen bij elkaar en is het onderlinge verband duidelijk. Ook is een van de hoofdpersonages, Alma, een vrij chaotisch personage, dat in het begin van het (kern)verhaal wordt verkracht door een groep mannen in een achterbuurt van São Paulo, maar er geen trauma's aan overhoudt. Ook komt de cultuur van de Aboriginals veel aan bod in het boek.

• 1957 - Anne Frank-prijs voor Philip en de anderen
• 1960 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Ibicenzer gedicht
• 1960 - ANV-Visser Neerlandia-prijs voor De zwanen van de Theems
• 1963 - Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs voor De ridder is gestorven
• 1965 - Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam voor Gesloten gedichten
• 1978 - Jan Campertprijs voor Open als een schelp - dicht als een steen
• 1981 - Ferdinand Bordewijk Prijs voor Rituelen
• 1982 - Cestoda-prijs
• 1982 - Mobil Pegasus Literatuur Prijs voor Rituelen
• 1985 - Multatuliprijs voor In Nederland
• 1992 - Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre
• 1993 - Aristeionprijs (Europese Literatuurprijs)
• 1997 - benoemd tot Honorary member of the Modern Language Association of the United States of America.
• 2000 - Gedichtendagprijzen voor het gedicht Harba lori fa uit de bundel Zo kon het zijn
• 2002 - Goethe-prijs
• 2002 - Oostenrijkse staatsprijs
• 2004 - P.C. Hooft-prijs voor zijn gehele oeuvre
• 2009 - Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre
• 2010 - Gouden Uil voor 's Nachts komen de vossen
• 2010 - Literaturpreis der Konrad-Adenauer-Stiftung
• 2011 - Bob den Uyl-prijs voor Scheepsjournaal: een boek van verre reizen
• 2018 - Horst-Bienek-Preis van de Bayerische Akademie der Schönen Künste voor zijn poëzie
• 2020 - Premio Formentor de las Letras, Spaanse literatuurprijs^[6]
• 2020 - Österreichisches Ehrenkreuz für Wissenschaft und Kunst 1e klasse.^[7]

Ontdek meer Prijzen per onderwerp

Anne Frank-prijs

Anne Frank-prijs

De Anne Frank-prijs was een literaire prijs die in de periode 1957 tot 1966 werd uitgereikt.

Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam

Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam

De Poëzieprijs van de Gemeente Amsterdam was een poëzieprijs die van 1945 tot en met 1971 jaarlijks werd toegekend voor een gedicht of poëziebundel door de gemeente Amsterdam. Sinds 1972 staat de prijs bekend onder de naam Herman Gorterprijs.

Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs

Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs

De jaarlijkse Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs is een aanmoedigingsprijs voor literatuur, ingesteld door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. De Maatschappij werd daartoe in staat gesteld door een schenking van het echtpaar Van der Hoogt.

Rituelen (boek)

Rituelen (boek)

Rituelen (1980) is een boek van Cees Nooteboom, dat in 1981 werd bekroond met de F. Bordewijk-prijs. Het is te beschouwen als een filosofische, existentialistische roman.

Cestoda-prijs

Cestoda-prijs

De Cestoda-prijs was een jaarlijkse prijs, bedoeld ter bekroning van een auteur die de Nederlandse taal in al haar geledingen moeiteloos beoefent. Aan de prijs was een geldbedrag van ƒ 53,64 verbonden. De prijs is uitgereikt van 1975 tot 1990. Hij is vernoemd naar de lintwormen (Cestoda).

Multatuliprijs

Multatuliprijs

De Multatuliprijs is een literaire prijs voor proza die van 1972 tot 2003 jaarlijks werd toegekend door het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK).

Aristeionprijs

Aristeionprijs

De Aristeionprijs was een Europese literatuurprijs, die van 1990 tot en met 1999 jaarlijks werd uitgereikt in de Culturele hoofdstad van Europa.

Europese Literatuurprijs

Europese Literatuurprijs

De Europese Literatuurprijs is een jaarlijkse Nederlandse prijs voor de beste roman die in het voorgaande jaar uit een Europese taal in het Nederlands is vertaald. De prijs werd in 2011 voor het eerst uitgereikt en is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Academisch-cultureel Centrum SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandel. De prijs wordt mede mogelijk gemaakt door diverse onafhankelijke boekhandels en wordt gesponsord door het Lira Fonds waarbij de schrijver van het bekroonde boek 10.000 euro ontvangt en de vertaler 5000 euro.

P.C. Hooft-prijs

P.C. Hooft-prijs

De P.C. Hooft-prijs is een literatuurprijs in het Nederlands taalgebied. Deze oeuvreprijs wordt jaarlijks toegekend aan een Nederlandse auteur, afwisselend voor proza, essayistiek en poëzie.

Prijs der Nederlandse Letteren

Prijs der Nederlandse Letteren

De driejaarlijkse Prijs der Nederlandse Letteren is sinds 1956 de belangrijkste literaire oeuvreprijs van Vlaanderen en Nederland. De prijs wordt toegekend door de Nederlandse Taalunie, die zich hierbij laat adviseren door een onafhankelijke jury. De uitreiking vindt beurtelings in België en Nederland plaats, waarbij het staatshoofd van het gastland de prijs overhandigt.

Literaturpreis der Konrad-Adenauer-Stiftung

Literaturpreis der Konrad-Adenauer-Stiftung

De Literaturpreis der Konrad-Adenauer-Stiftung is een Duitse literatuurprijs die in 1993 door Dr. Bernhard Vogel, toenmalige voorzitter van de Konrad-Adenauer-Stiftung in het leven geroepen werd.

Bob den Uyl-prijs

Bob den Uyl-prijs

De Bob den Uyl-prijs werd tussen 2004 en 2019 jaarlijks uitgereikt door de VPRO aan het beste literaire en/of journalistieke reisboek. De prijs, voor het eerst vergeven in 2004, heeft tot doel het werk van Bob den Uyl, dat bij invoering nog nauwelijks te verkrijgen was, weer onder de aandacht te brengen. De prijs bestaat uit een geldbedrag van 7500 euro,(anno 2019) Rotthier won echter nog het oorspronkelijke bedrag van 2500 euro, en een beeldje gemaakt door Berenice Witsen Elias.