Onze uitbreiding krijgen

Drama (genre)

Van Wikipedia, maar dan visueel aantrekkelijk

Drama of dramatiek (afgeleid van het Oudgriekse woord δράμα ("drama") dat "handeling" betekent) is een literair genre waarbij door middel van woord en gebaar een conflictsituatie wordt uitgebeeld voor een publiek. Het wordt gebruikt om toneelstukken, boeken, films, televisieprogramma's en andere vormen van fictie te karakteriseren, waarin bepaalde persoonlijke ontwikkelingen van een of meer personages centraal staan. Een drama behandelt doorgaans een emotioneel thema, waardoor de kijker of lezer zich in de personages kan inleven en zich met hen kan identificeren.

Binnen het toneel vertoont het drama talrijke afsplitsingen, waarvan de belangrijkste het blijspel en het treurspel zijn. Hoewel drama een synoniem is van toneelstuk, wordt het gebruik van de term soms beperkt tot het ernstige toneel.

Ontdek meer Drama (genre) per onderwerp

Oudgrieks

Oudgrieks

Oudgrieks, ἡ Ἑλληνικὴ γλῶττα, hē Hellēnikē glōtta, is een verzamelnaam voor de dialecten die in het oude Griekenland, Ionië en in de Griekse kolonies werden gesproken. Het is de taal met de oudste geschreven bronnen in Europa, er werd al 30 eeuwen geleden in het Grieks geschreven, en de taal van de Oudgriekse literatuur.

Literair genre

Literair genre

Een literair genre is een categorisatie voor literaire composities. Deze categorisatie kan worden uitgevoerd naar literaire techniek, inhoud van het verhaal of lengte van het verhaal. Genre dient niet te worden verward met de leeftijdsclassificatie voor een verhaal. Genres zijn vaak flexibel, waardoor een verhaal in meerdere genres kan vallen.

Toneelstuk

Toneelstuk

Een toneelstuk is een literair genre, meestal bestaand uit een dialoog tussen verschillende personages, dat bedoeld is als theater waarbij het voor een publiek opgevoerd wordt door acteurs (toneelspelers). Toneelstukken zijn onverdeeld in 'akten' of 'bedrijven', die op hun beurt weer onderverdeeld kunnen zijn in 'tonelen' of 'scènes'.

Boek (document)

Boek (document)

Het boek is een veelgebruikte manier om informatie vast te leggen in de vorm van tekst en afbeeldingen op gebundeld papier en om deze informatie weer te geven, op te slaan en te verspreiden. Het is een document van vaak niet al te kleine omvang.

Film (cinematografie)

Film (cinematografie)

Een film, rolprent of video is een serie opeenvolgend getoonde, stilstaande beelden. Door de snelheid waarmee de beelden elkaar opvolgen en de nawerking van elk beeld op het netvlies lijken ze een vloeiende en continue beweging te vormen. Vaak is er ook geluid bij. De productie varieert van een kleine handeling om een gebeurtenis vast te leggen in een kort filmpje tot een groot project voor het maken van een langere film voor wereldwijde vertoning in bioscopen.

Televisieprogramma

Televisieprogramma

Een televisieprogramma of tv-programma is een geprogrammeerde uitzending op televisie. Dat is meestal een (regelmatig) terugkerende uitzending, zoals een televisieserie of televisiereeks. Een televisieserie is meestal fictie en wordt geschreven door scenarioschrijvers. Veel programma's zijn van tevoren opgenomen, andere programma's, zoals Pauw, worden rechtstreeks uitgezonden. Bij programma's die van tevoren opgenomen worden, geldt soms een geheimhoudingsplicht om te voorkomen dat bepaalde zaken, zoals de deelnemers of het verloop ervan bekendgemaakt worden voordat het wordt uitgezonden. Dit gebeurt onder andere bij televisieprogramma's met een competitieformat zoals The Masked Singer en Heel Holland Bakt en bij realityseries met een dergelijk format, zoals bv. Wie is de Mol? en Expeditie Robinson. Deelnemers aan dergelijke programma's moeten voorafgaand aan de opnames een geheimhoudingsverklaring tekenen. Ook andere mensen die betrokken zijn bij de opnames van dergelijke programma's, zoals crewleden en eventueel studiopubliek moeten dan een geheimhoudingsverklaring tekenen.

Fictie

Fictie

Met fictie wordt in de narratologie een verhaal of gedachtegang aangeduid, die zich hoofdzakelijk in de fantasie van de auteur en de lezer afspeelt. Dit in tegenstelling tot non-fictie, die uitgaat van de feitelijke werkelijkheid. De term is ontleend aan het Franse fiction. Het literair genre van de roman wordt tot de fictie gerekend omdat de belangrijkste elementen in de tekst - de verteller, de personages en de gebeurtenissen - verzonnen of fictief zijn.

Personage

Personage

Een personage is de uitbeelding van een persoon in een verhalend of dramatisch kunstwerk zoals een roman, toneelstuk of film. Personages ondergaan of veroorzaken de gebeurtenissen in een verhaal.

Thema (literatuur)

Thema (literatuur)

Het thema van een literair werk is datgene — een indruk, een gezichtspunt, een levensvisie — wat als grote lijn in het werk naar voren komt. Dat thema kan expliciet worden genoemd en uitgedragen, en dan valt het te vergelijken met een boodschap. Maar in de moderne literatuur is het thema meestal impliciet. Het kan de begrijpende lezer pas duidelijk worden als hij het werk actief interpreteert, en van een boodschap is vaak geen sprake. Wel heeft het literaire kunstwerk een "gezicht": het draagt al dan niet bewust een standpunt uit.

Theater (kunstvorm)

Theater (kunstvorm)

Theater is een verzamelnaam voor kunstvormen waarbij acteurs levende voorstellingen maken voor een publiek. Wanneer met deze kunstvorm wordt opgetreden op een toneelvloer gaat het soms om een toneelvoorstelling. Maar ook poppentheater valt eronder.

Komedie

Komedie

Een komedie, ook blijspel genoemd, is een theater- of filmgenre, televisieprogrammagenre of boekgenre met als doel het publiek te amuseren en met humor aan het lachen te maken. In de tijd van de oude Grieken tot in de renaissance betekende 'komedie' een verhaal dat goed afliep, in tegenstelling tot een tragedie, een verhaal dat slecht afliep.

Tragedie (toneel)

Tragedie (toneel)

Een tragedie of treurspel is een toneelstuk met een intrige die een ernstige handeling betreft. Vaak leidt dit tot een noodlottige afloop, maar naast de exitus infelix zijn er ook tragedies met een exitus felix, een gelukkige afloop. De intrige van een tragedie werkt naar een punt waar de held tot inzicht komt in het eigen falen, waarna een plotselinge en hevige ommekeer van de situatie volgt. Het doel van de tragedie is hierdoor een reinigende invloed uit te oefenen op de geest van de toeschouwers, de catharsis.

Kenmerken

Bij een drama wordt door middel van woord (gesproken of gezongen) en/of gebaar (zoals dans, mimiek) een menselijke conflictsituatie uitgebeeld. De handeling heeft gewoonlijk een causaal verloop.

De dramatiek geldt als een van de poëtische genres naast epiek en lyriek, waarvan het zich onderscheidt door de zelfstandigheid van de optredende personages (die zich als het ware van de 'scheppende dichter' hebben losgemaakt). In de driehoek van Petersen kunnen worden epiek, lyriek en dramatiek met elkaar worden vergeleken.

Het noodzakelijke gevolg van het op schrift gestelde drama is de opvoering (in theaterverband), zodat de bestudering ervan zowel onder de literatuur- als onder de theaterwetenschap ressorteert. Beschouwd vanuit het theater is het geschreven woord evenwel geen dwingende noodzaak: er bestaat ook gedanst en gemimeerd theater.

Omdat sinds het einde van de twintigste eeuw buiten de tekst vaak ook andere theaterelementen bepalend werden, wordt er tegenwoordig wel een onderscheid gemaakt tussen dramatisch en postdramatisch theater.

De kenmerken van het Griekse drama zijn:

  • Er is een koor van meerdere personen (uitsluitend mannen)
  • Er zijn één of twee personen die de hoofdrol spelen
  • Het hele drama bestaat uit een dialoog die met bescheiden muziekbegeleiding werd gezongen. Dit gedialogeerde "lied" is als het moderne toneel: er wordt namelijk gereageerd, gerepliceerd op de ander.
  • Het is altijd opgebouwd uit bedrijven of epeisodia (meestal vijf), met daartussen steeds een lied van het koor (stasimon), dat nauw verband houdt met de algemene inhoud van het drama.

Ontdek meer Kenmerken per onderwerp

Conflict (onenigheid)

Conflict (onenigheid)

Een conflict is een situatie waarin twee of meer partijen methodes hanteren, doelstellingen nastreven of waarden aanhangen die, daadwerkelijk of in de perceptie van de partijen, onverenigbaar zijn en daardoor in botsing komen.

Poëzie

Poëzie

Poëzie of dichtkunst is een vorm van literatuur die uit versregels is opgebouwd. Poëzie benut de esthetische en ritmische eigenschappen van taal zoals metrum en geluidssymboliek om betekenissen over te brengen ter aanvulling, vervanging of ondermijning van de prozaïsche, ogenschijnlijke letterlijke betekenis.

Genre

Genre

Een genre [ʒɑ̃ʁ]? is een stroming of categorie in de kunsten of amusementswereld waarin werken ingedeeld worden naar overeenkomstige eigenheid, zoals stijl of inhoud. Structurele elementen die de overhand hebben, of juist uitzonderlijke, afwijkende elementen kunnen bepalend zijn voor het indelen naar genre.

Epiek

Epiek

Epiek is de verzamelnaam voor verhalende producten van de literatuur, zowel in poëzie als in proza, waarbij de nadruk ligt op de beschrijving van gebeurtenissen en handelingen van personages. De epiek is, naast de lyriek en de dramatiek, een van de hoofdvormen van de literatuur. Narratologie is de studie van verhalende literatuur en film.

Lyriek

Lyriek

Lyriek is in de letterkunde de verzamelnaam voor teksten, meestal gedichten, die een persoonlijk gevoel uiten. Het woord is afgeleid van het Oudgriekse λύρα (lura), dat "lier" betekent. In de oorspronkelijke betekenis zijn het dus gedichten of liedteksten die met de lier begeleid kunnen worden.

Personage

Personage

Een personage is de uitbeelding van een persoon in een verhalend of dramatisch kunstwerk zoals een roman, toneelstuk of film. Personages ondergaan of veroorzaken de gebeurtenissen in een verhaal.

Dichter

Dichter

Een dichter, dichteres of poëet is iemand die poëzie schrijft.

Driehoek van Petersen

Driehoek van Petersen

De driehoek van Petersen is een begrip uit de literatuurwetenschap. Het verwijst naar een eenvoudige methode waarmee epiek, lyriek en dramatiek met elkaar kunnen worden vergeleken.

Literatuurwetenschap

Literatuurwetenschap

Literatuurwetenschap of letterkunde is de systematische studie van literatuur, waarbij alle aspecten van de literatuur en de plaats van literatuur in de maatschappij op een wetenschappelijke wijze worden bestudeerd. Hierbij komen zaken als aard en functie van de literatuur, genres, analyse van literaire teksten en literatuurkritiek aan bod.

Postdramatisch theater

Postdramatisch theater

Postdramatisch theater is een term die gevestigd is door de Duitse theaterwetenschapper Hans-Thies Lehmann. Met de term heeft Lehmann in zijn boek Postdramatisches Theater de ontwikkeling beschreven van het theater dat aan het eind van de twintigste eeuw steeds meer terrein begon te winnen. Ondanks het feit dat het boek wordt aangekondigd als het langverwachte panoramische overzicht van de nieuwste theaterontwikkelingen van de laatste decennia, is Lehmann duidelijk over de grenzen van zijn studie. Het is niet de bedoeling een inventaris te maken maar in de eerste plaats een 'esthetische logica' van het nieuwste theater te formuleren. Aan de hand van talrijke voorbeelden uit het internationale theatercircuit brengt Lehmann de belangrijkste namen, gezelschappen, organisaties en expressiemiddelen in kaart van wat hij postdramatisch theater noemt.

Akte (toneel)

Akte (toneel)

Een akte of bedrijf is een deel van een toneelstuk, opera of operette. Een akte komt overeen met een hoofdstuk in een roman.

Stasimon

Stasimon

Het stasimon is, in de Oudgriekse literatuur, de technische term voor het lyrische, door het koor gezongen intermezzo dat twee ’epeisodia’ (’bedrijven’) in een tragedie van elkaar scheidde.

Geschiedenis

Vermoedelijk is het drama zo ontstaan:

In het oude Griekenland werden er oorspronkelijk, binnen het kader van de eredienst voor de god Dionysos, zangwedstrijden gehouden waaraan alleen koren van mannen konden deelnemen. De winnaar van deze zangwedstrijd kreeg een bokje (“tragos”) mee naar huis als beloning. Voor deze zangwedstrijden werd een geïmproviseerd terrein klaargemaakt met een "dansvloer" en daarrond in een halve cirkel de zitplaatsen voor toeschouwers. Op een gegeven moment maakte één hoofdpersoon zich los van het zanggroepje en voerde met de rest van het koor een lied uit met een vraag-antwoord-spel. Dat was de oervorm van de voor het drama kenmerkende dialoog.

In Athene werd, aan de voet van de Akropolis, in een heiligdom aan Dionysos gewijd, een permanent theatron aangelegd. Het Griekse drama was geboren. Een trilogie van drie opeenvolgende treurspelen werd afgesloten met een satirisch "satyr-drama".

Het religieuze karakter van de opvoeringen verklaart ook waarom in het oude Griekenland theaters vaak dicht bij grote tempels voor een of meer goden werden gebouwd.

Enkele bekende Griekse dramaschrijvers zijn:

Ontdek meer Geschiedenis per onderwerp

Attische tragedie

Attische tragedie

De Attische tragedie of Griekse tragedie was een vorm van drama in het Oude Griekenland. De stof ervoor werd vrijwel uitsluitend ontleend aan de mythen en sagen; daarop is slechts één uitzondering bekend: de Perzen van Aischylos. Maar ook al behoort het verhaal qua uiterlijk voorkomen tot "het verleden", toch mag men de tragedie niet als louter historisch beschouwen, wantde auteur durfde de standaard-overlevering weleens te wijzigen de opvattingen en gedragingen die aan de hoofdperso(o)n(en) worden toegeschreven zijn die van de auteur zelf en/of van zijn tijdgenoten (actualisering) actuele gebeurtenissen en toestanden kunnen de auteur inspireren tot parellellismen met de mythologie, bijvoorbeeld: Aischylos' Oresteia - de invoering van een nieuw democratisch rechtssysteem in Athene Sophocles' Oidipous tyrannos - pestepidemie te Thebe Euripides' Troiades - de humanitaire ramp van Melos

Oude Griekenland

Oude Griekenland

Het oude Griekenland was een cultuurregio op het Balkanschiereiland en op de eilanden in de Egeïsche Zee, waaraan sinds 3000 v.Chr. rijke hoogstaande culturen voorafgingen, zoals de Minoïsche en de Myceense beschaving. Met het oude Griekenland worden voor de periode na de duistere eeuwen, toen Indo-Europeanen de regio binnen sijpelden, alle gebieden bedoeld, waar men Grieks sprak.

Dionysos (mythologie)

Dionysos (mythologie)

Dionysos of Bakchos, soms ook Iakchos, of Bromios, is een figuur uit de Frygische, Thracische en Griekse mythologie. Hij is de god van wijn(bouw) en fruitteelt, de groeikracht van de aarde, van wetten, de menselijke beschaving, geestdrift en enthousiasme, poëzie, theater en muziek. Als god van vrede brengt hij mensen tot elkaar en als overwinnaar op de dood. Hij had in verschillende opzichten een belangrijke invloed op het leven, denken en werken van de Grieken en Romeinen.

Antwoord

Antwoord

Een antwoord is een mondelinge, schriftelijke of non-verbale reactie op een vraag, bewering, gebeurtenis, eis of probleem.

Athene (stad)

Athene (stad)

Athene is de hoofdstad en grootste stad van Griekenland en tevens het bestuurlijk centrum van de regio (periferia) Attica. De gemeente Athene is ingedeeld in zeven stadsdistricten.

Akropolis

Akropolis

Akropolis betekent in het Grieks het hoogste punt van de stad en is de naam die in de poleis gegeven werd aan de stadsburcht of citadel. Het woord wordt correct uitgesproken met de klemtoon op de eerste o.

Satire

Satire

Een satire of hekeldicht is een kunstvorm waarbij vaak op humoristische wijze maatschappijkritiek of kritiek op personen wordt gegeven. De kritiek kan geleverd worden via parodie, ironie, sarcasme, pastiche en karikatuur. De doelwitten kunnen personen, politici, tradities, religie, kunstenaars, entertainers, media, normen, waarden, trends zijn. Niet alle satire is uitsluitend humoristisch bedoeld. Sommige satires zijn zo agressief en scherp dat ze vooral willen provoceren of tot actie aanzetten. Hierom zijn door de geschiedenis heen veel satirici vervolgd door de overheid.

Saterspel

Saterspel

Het saterspel was in het Oude Griekenland een literair genre. Het sloeg op een soort blijspel waarvan het ontstaan verband houdt, net als de tragedie overigens, met de cultus van de god Dionysos. Satyrs behoorden tot het vaste gevolg van de god Dionysos.

Aeschylus

Aeschylus

Aeschylus of Aischylos was de oudste van de drie belangrijkste Griekse tragediedichters: Sophokles was één generatie jonger, Euripides twee.

Euripides

Euripides

Euripides was een van de drie grote Griekse tragediedichters, naast Sophokles, met wie hij persoonlijk bevriend was, en Aischylos.

Aristophanes (blijspeldichter)

Aristophanes (blijspeldichter)

Aristophanes was een Grieks dichter en schrijver van komedies. Zijn tijdgenoten schreven hem een veertigtal toneelstukken toe, waarvan elf ons bekend zijn. Hij was een rijke grondbezitter met een ruime culturele belangstelling en had nauw contact met de Atheense intellectuelen. Hij was bevriend met Socrates maar bekritiseerde deze ook. Als conservatief realiseerde hij zich de gevaren van een al te radicale democratie en van het scepticisme dat de sofisten predikten. Hij stond bekend als ongenuanceerd.

Menander (toneelschrijver)

Menander (toneelschrijver)

Menander van Athene was een Grieks toneelschrijver.

Bron: "Drama (genre)", Wikipedia, Wikimedia Foundation, (2022, April 15th), https://nl.wikipedia.org/wiki/Drama_(genre).

Geniet u van Wikiz?

Geniet u van Wikiz?

Download dan nu onze GRATIS uitbreiding!

Zie ook

The content of this page is based on the Wikipedia article written by contributors..
The text is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike Licence & the media files are available under their respective licenses; additional terms may apply.
By using this site, you agree to the Terms of Use & Privacy Policy.
Wikipedia® is a registered trademark of the Wikimedia Foundation, Inc., a non-profit organization & is not affiliated to WikiZ.com.