Onze uitbreiding krijgen

Noot (plantaardig)

Van Wikipedia, maar dan visueel aantrekkelijk
Hazelnoten
Hazelnoten

In de plantkunde is een noot een niet-openspringende, eenzadige, enkelvoudige dopvrucht met verhoute vruchtwand.

Dopvruchten behoren tot de droge vruchten en hebben één zaad (zelden twee) waarvan het steenachtige of houtachtige omhulsel (de vruchtwand) of een deel daarvan bij rijpheid zeer hard wordt. Vruchten die aan deze definitie voldoen worden ook wel echte noten genoemd[1][2] om ze te onderscheiden van de "noten" die aan de minder strikte, culinaire definitie voldoen. De strikte definitie leidt ertoe dat de walnoot, die in het spraakgebruik als typische noot wordt gezien, toch geen echte noot is.

Echte noten worden onder andere geproduceerd door planten in de orde Fagales.

Ontdek meer Noot (plantaardig) per onderwerp

Plantkunde

Plantkunde

De plantkunde, botanie, fytologie, of botanica is een tak van de biologie. Het heeft een lange geschiedenis en verschillende disciplines.

Zaad (plant)

Zaad (plant)

Een zaad is het belangrijkste overlevingsorgaan bij zaadplanten. Het zaad is een uitgegroeid zaadbeginsel of zaadknop. Bij naaktzadigen staan de zaadknoppen vrij, bij bedektzadigen staan één of meer zaadknoppen in het vruchtbeginsel. Een vruchtbeginsel kan bij veel soorten verder uitgroeien tot een vrucht.

Dopvrucht

Dopvrucht

Een dopvrucht (achenium) is een droge, eenzadige, niet openspringende vrucht. Bij de dopvrucht zijn de zaadhuid en de vruchtwand niet met elkaar vergroeid. De vruchtwand kan leerachtig of zoals bij noten verhout zijn.

Vrucht (plant)

Vrucht (plant)

Een vrucht is de structuur die het zaad van een bedektzadige plant omsluit. Het al dan niet voorkomen van vruchten maakt het verschil uit tussen naaktzadigen en bedektzadigen.

Vruchtbeginsel

Vruchtbeginsel

Het vruchtbeginsel of ovarium is het één of meer zaadknoppen bevattende onderdeel van de stamper van een bloem. De stamper is de binnenste (laatste) krans van vruchtbladen (carpellen) in de bloem. Een stamper bestaat uit stempel, stijl en vruchtbeginsel. Het vruchtbeginsel kan bestaan uit een ruimte of verdeeld zijn in meer hokken. Zo wordt er gesproken van een-, twee-, en driehokkige vruchtbeginsels.

Walnoot (vrucht)

Walnoot (vrucht)

Met walnoot of okkernoot wordt meestal gedoeld op de vrucht van de gewone walnoten- of okkernotenboom. De vruchten van andere soorten in het geslacht walnoot (Juglans) heten ook zo, maar zijn in de praktijk minder vaak in de handel.

Fagales

Fagales

Fagales is een botanische naam, voor een orde van tweezaadlobbige planten: de naam is gevormd uit de familienaam Fagaceae. Een orde onder deze naam wordt vrij algemeen erkend in plantentaxonomische systemen, en zo ook door het APG I (1998), het APG II (2003), het APG III (2009) en het APG IV (2016).

Voorbeelden van echte noten

Echte noten
Naam Afbeelding Beschrijving Andere namen
Beukennoot
(Fagus sylvatica )
Beukennoten en hun napjes
Twee kleine vruchten groeien in een geheel omsluitend stekelig napje.
Eikel
(Quercus)
Eikels en eikeldoppen van de zomereik
De vrucht groeit in een eikeldop. aker
Hazelnoot
(Corylus avellana)
Lambertsnoot
(Corylus maxima)
Twee hazelnoten in de dop en twee zonder dop
De vrucht groeit in een geheel omsluitend napje.
Paardenkastanje
(Aesculus)
Paardenkastanjes en bolsters
De grote vrucht groeit in een bolster met korte stekels. Voor paarden, geiten en varkens is de paardenkastanje eetbaar, maar voor mensen is ze giftig.
Tamme kastanje
(Castanea dentata)
Tamme kastanje in de bolster
Twee tot vier vruchten groeien in een bolster met veel lange dunne stekels.

Ontdek meer Voorbeelden van echte noten per onderwerp

Beukennootje

Beukennootje

Een beukennootje is de vrucht van een beukenboom. Het is een klein driehoekig nootje, een dopvrucht, waarvan de vruchtwand verhout is, zoals ook bij de hazelnoot, eikel en kastanje het geval is. De nootjes worden omsloten door een napje, dat gevormd wordt uit de vruchtbladen en de schutbladen. In elk napje zitten twee nootjes. Als de nootjes in het najaar rijp zijn, opent het napje zich in vier delen en vallen de beukennootjes op de grond. Beukennootjes worden onder andere verspreid door eekhoorns, die ze als wintervoorraad gebruiken.

Napje

Napje

Een napje is een structuur die onder andere voorkomt bij de plantenfamilie Fagaceae, die de Nederlandse naam "napjesdragersfamilie" heeft. Ook veel vruchten van de laurierfamilie (Lauraceae) hebben napjes.

Eikel (vrucht)

Eikel (vrucht)

Een eikel of een aker is de vrucht van een eik. Het is een noot met één, soms twee zaden. De lengte van een eikel varieert tussen de 1 tot 6 cm en is 0,8 tot 4 cm breed. Meestal duurt het tussen de zes en de 24 maanden voordat een eikel kiemt.

Lambertsnoot

Lambertsnoot

De lambertsnoot, sint-lambertsnoot of lambertusnoot is een bladverliezende struik uit de berkenfamilie (Betulaceae). De soort is inheems in het zuidoosten van Europa en in Klein-Azië, van het Balkanschiereiland tot de Turkse provincie Ordu. De noot is genoemd naar Lambertus van Maastricht, omdat de noten rond diens naamdag rijp zijn.

Paardenkastanje

Paardenkastanje

Tot het geslacht paardenkastanje (Aesculus) behoren ruim twintig soorten. De paardenkastanje komt op het noordelijk halfrond voor, voornamelijk in Noord-Amerika, Zuidoost-Europa, de Himalaya, China en Japan. De paardenkastanje is een kensoort voor het onderverbond Ulmenion carpinifoliae van het verbond van els en gewone vogelkers (Alno-padion). Het hout van de paardenkastanje is licht en niet duurzaam. Het doet denken aan het hout van de wilg en de populier.

Tamme kastanje

Tamme kastanje

De tamme kastanje is een loofboom uit de napjesdragersfamilie (Fagaceae), die van nature voorkomt in het Middellandse Zeegebied. De boom kan een hoogte bereiken van 25 tot 35 meter.

Culinaire definitie en gebruik

In de kookkunst heeft "noot" een veel minder beperkte categorie van vruchten dan in botanische context. De term wordt toegepast op vele zaden die botanisch gezien geen echte noten zijn. Iedere grote, oliehoudende vrucht met een pit in een al dan niet harde schaal en die in voedsel wordt gebruikt kan noot worden genoemd.

Een groot aantal zaden is eetbaar. Omdat noten een hoog oliegehalte hebben, zijn zij een hoog gewaardeerde voedselbron en energiebron. Ze kunnen gekookt, rauw, en/of geroosterd worden genuttigd.

Hier volgen enkele voorbeelden van vruchten en zaden die soms of vaak als "noten" worden aangeduid in de culinaire betekenis, maar dat niet zijn in de botanische betekenis:

’Onechte’ noten
Naam Afbeelding Beschrijving Andere namen
Amandel
(Prunus dulcis)
Amandelen in de dop (dicht, open, bruin en wit (geblancheerd)
zaad van een steenvrucht
Betelnoot
(Areca catechu)
Betelnoten uit India
zaad van een steenvrucht arekanoot
Cashewnoot
(Anacardium occidentale)
Cashewvruchten en -noten
kern van het zaad van de cashew cachounoot, bombaynoot
Chileense hazelnoot
(Gevuina avellana)
Chileense hazelnoten en doppen
zaad van de Gevuina avellana
Kokosnoot
(Cocos nucifera)
Gespleten kokosnoot in de schil
een steenvrucht klappernoot
Macadamianoot
(Macadamia spp.)
Hele macadamianoot in dop (li) en geroosterde macadamianoot (re)
het zaad van een kokervrucht.
Muskaatnoot
(Myristica fragrans)
Vruchten (rijp en onrijp) en zaden van de muskaatboom. Het rijpe zaad bestaat uit (van binnen naar buiten) het bruine kiemwit (de muskaatnoot), een zwarte zaadhuid (de dop), en een rode zaadrok (in gedroogde vorm de specerij foelie).
gedroogde pit van de vlezige, okergele, abrikoosachtige vrucht
Paranoot
(Bertholletia excelsa)
Paranootvrucht en noten
het zaad van de Bertholletia excelsa brazielnoot, amazonianoot
Pecannoot
(Carya illinoinensis)
Pecannoten in geslopen en open dop
een zaad
Pinda
(Arachis hypogaea)
Pinda’s: gesloten dop, open dop, losse ongepelde en gepelde
een peulvrucht aardnoot, grondnoot, olienoot of apennoot
Pistachenoot
(Pistacia vera)
Halfopen pistachenoot
een zaad; het omhulsel is niet enkelvoudig pimpernoot
Walnoot
(Juglans regia)
Zwarte walnoot
(Juglans nigra)
Dichte en open walnoot
steenvrucht; het omhulsel is niet enkelvoudig okkernoot

Ontdek meer Culinaire definitie en gebruik per onderwerp

Kookkunst

Kookkunst

Kookkunst is de kunst om voedsel te bereiden, waarbij de nadruk ligt op het optimaliseren van de smaak. Koken is een veelheid aan kooktechnieken. Door kooktechnieken te variëren en ingrediënten te combineren, ontstaan diverse gerechten en per land of streek keukens, zoals de klassieke Franse keuken, de Hollandse pot of de Aziatische keuken. Gastronomie is de leer van de verfijnde keuken, van smaak en van het proeven der dingen.

Pit (zaad)

Pit (zaad)

Een pit zit in het binnenste van diverse pitvruchten, zoals bij de appel en de peer. In de pit zit het eigenlijke zaad. De wand van de pit wordt gevormd door het endocarp.

Amandel (noot)

Amandel (noot)

De amandel is het zaad van de amandelboom. De amandelboom valt onder het geslacht Prunus. Bittere amandelen zijn de vruchten van Prunus dulcis L. var. amara. Zoete amandelen zijn de vruchten van Prunus dulcis var. dulcis.

Steenvrucht

Steenvrucht

Steenvrucht, ook wel steenfruit, is een verzamelnaam voor diverse vruchten met een harde pit in het midden. In de pit zit het eigenlijke zaad.

Cashewnoot

Cashewnoot

De cashewnoot, cachounoot, bombaynoot, katjang mede of olifantsluis is het zaad van de kasjoeboom, Anacardium occidentale, die inheems is in Brazilië. De eigenlijke vrucht, met daarin het zaad, is onopvallend en hangt onder tot schijnvrucht getransformeerde vruchtsteel.

Kokosnoot

Kokosnoot

Een kokosnoot of klapper is eigenlijk geen noot maar een steenvrucht van de kokospalm, waarvan het mesocarp niet vlezig maar vezelig is. Daarbinnen zit het harde endocarp, dat het zaad omgeeft met drie duidelijk zichtbare kiemopeningen. Bij de kieming komt de kiem door een van deze openingen naar buiten. De drie kiemopeningen zijn de overblijfselen van de in aanleg uit drie vruchtbladen bestaande vrucht.

Macadamianoot

Macadamianoot

De macadamianoot is een van oorsprong Australische noot van planten uit het geslacht Macadamia. De noot is door botanicus Ferdinand Mueller (1825-1896) genoemd naar de Schotse chemicus en medicus John Macadam. Twee soorten worden op commerciële basis gekweekt: Macadamia integrifolia en Macadamia tetraphylla. Ze worden ook wel 'Queensland nuts' genoemd, naar het land van herkomst.

Kokervrucht

Kokervrucht

Een kokervrucht is een openspringende (dehiscente), droge, meerzadige doosvrucht, bestaande uit één karpel, openend aan één zijde.

Paranoot

Paranoot

De paranoot is de noot van de Bertholletia excelsa, een boom uit de familie Lecythidaceae. De boom komt van nature voor in Zuid-Amerika: in Suriname, Guyana, Venezuela, Brazilië, Colombia, Peru en Bolivia. De soort groeit veel langs de oevers van de Amazone, Rio Negro, Rio Vaupés en Orinoco, op plaatsen die niet worden overstroomd, bij een gemiddelde jaartemperatuur van 28 °C. Het is een van de grootste bomen uit het regenwoud met een hoogte tot 50 meter, een kroondiameter tot 35 m en een stamdiameter tot 2 m. De boom kan meer dan 500 jaar oud worden.

Noten en dieren

Noten (of de zaden ervan) kunnen een belangrijke bron van voedsel voor dieren vormen. Dit geldt vooral in gematigde klimaten waar dieren als hamsters en eekhoorns in de herfst noten verzamelen om de winter door te komen.

Bron: "Noot (plantaardig)", Wikipedia, Wikimedia Foundation, (2022, May 28th), https://nl.wikipedia.org/wiki/Noot_(plantaardig).

Geniet u van Wikiz?

Geniet u van Wikiz?

Download dan nu onze GRATIS uitbreiding!

Zie ook
Zie de categorie Nuts van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

The content of this page is based on the Wikipedia article written by contributors..
The text is available under the Creative Commons Attribution-ShareAlike Licence & the media files are available under their respective licenses; additional terms may apply.
By using this site, you agree to the Terms of Use & Privacy Policy.
Wikipedia® is a registered trademark of the Wikimedia Foundation, Inc., a non-profit organization & is not affiliated to WikiZ.com.