Parijs

De naam Parijs is een verkorting van de Latijnse omschrijving Civitas Parisiorum, 'Stad van de Parisii', een Gallische stam.^[3] Deze naam is in de plaats gekomen van Lutetia. De Parisii werden in de tijd van het Romeinse Rijk eveneens in de buurt van East Riding of Yorkshire aangetroffen, maar over de uiteindelijke herkomst van de naam van deze volksstam bestaat geen zekerheid. De naam van de Parisii zit eveneens in de plaatsnamen Villeparisis, Cormeilles-en-Parisis, Fontenay-en-Parisis en de hele streek Parisis. Een niet serieus bedoelde alternatieve verklaring die Rabelais geeft in zijn Gargantua is dat de naam Parijs een samentrekking zou zijn van par ris, wat "om te lachen" betekent.^[4]

Bijnamen

Parijzenaars zelf duiden de stad weleens informeel aan met Paname. Bij velen staat de stad bekend als de 'lichtstad' of de 'stad van de liefde'.

Hoewel de officiële Franse benaming Parisiens/Parisiennes is, worden Parijzenaren door met name Zuid-Fransen informeel ook wel neerbuigend Parigots/Parigotes genoemd.

Ontdek meer Etymologie per onderwerp

Parisii (Gallië)

Parisii (Gallië)

De Parisii waren een Gallische stam die zijn woongebied bij de huidige Seine had. De kern van hun gebied was Lutetia, het huidige Parijs, met een vesting gebouwd midden in de Seine.

Galliërs

Galliërs

De naam Galliërs is een oude term voor de volkeren die voor de inval van de Romeinen Europa ten westen van de Rijn bevolkten, ook Gallië genoemd.

Lutetia

Lutetia

Lutetia was een Romeinse stad in Gallië. Lutetia vormde de basis voor de huidige Franse hoofdstad Parijs.

Romeinse Rijk

Romeinse Rijk

Het Romeinse Rijk was van oorsprong een stadstaat op het Italisch schiereiland die zich vanaf de zesde eeuw voor Christus begon uit te breiden en uitgroeide tot een rijk van zo'n zes miljoen vierkante kilometer met 120 miljoen inwoners. Het omvatte op dat moment alle landen rond de Middellandse Zee. Het bereikte zijn grootste omvang onder keizer Trajanus.

East Riding of Yorkshire

East Riding of Yorkshire

East Riding of Yorkshire is een unitary authority in de Engelse regio Yorkshire and the Humber en telt 340.000 inwoners. De oppervlakte bedraagt 2406 km2.

Villeparisis

Villeparisis

Villeparisis is een gemeente in het Franse departement Seine-et-Marne. De plaats maakt deel uit van het arrondissement Torcy. Villeparisis telde op 1 januari 2019 26.580 inwoners.

Cormeilles-en-Parisis

Cormeilles-en-Parisis

Cormeilles-en-Parisis is een gemeente in Frankrijk. Het ligt binnen de agglomeratie van Parijs op 12 km ten noordwesten van de Arc de Triomphe. Er liggen het Fort van Cormeilles-en-Parisis, dat tussen 1874 en 1877 is gebouwd voor de verdediging van Parijs, en station Cormeilles-en-Parisis.

Fontenay-en-Parisis

Fontenay-en-Parisis

Fontenay-en-Parisis is een gemeente in Frankrijk. Het ligt 22 km ten noorden van het centrum van Parijs.

François Rabelais

François Rabelais

François Rabelais was een Franse arts en schrijver. Rabelais is een van de bekendste humanisten uit de renaissance.

Gargantua en Pantagruel

Gargantua en Pantagruel

Gargantua en Pantagruel is een reeks van vijf romans van François Rabelais, gepubliceerd tussen 1532 en 1564, over de avonturen van twee reuzen, vader Gargantua en zijn zoon Pantagruel, extravagant en satirisch beschreven.

Zie Geschiedenis van Parijs voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Prehistorie/Oudheid

Caldarium van de Romeinse termen van Cluny.

Gereconstrueerde plattegrond van het Parijs van 1223.

Het Île de la Cité in het 15e-eeuwse getijdenboek de Très Riches Heures du duc de Berry.

Naar alle waarschijnlijkheid was het gebied waar het huidige Parijs ligt al gedurende het hele Neolithicum bewoond. Er zijn sporen gevonden uit de Chasseen-periode (4000 - 3800 v.Chr.) van een bewoner op het gebied aan de rechteroever van de Seine, waar nu het 12e arrondissement ligt.^[5] Ook zijn er resten teruggevonden van het zogeheten dorp van Bercy, dat zich ca. 400 jaar voor het begin van de christelijke jaartelling op de plek waar nu Parijs ligt moet hebben bevonden. Deze resten zijn tegenwoordig te bezichtigen in het Musée Carnavalet.

Julius Caesar veroverde in 52 v.Chr. ondanks het verzet van Vercingetorix het dorp van de Parisii, waaraan hij vervolgens de naam Lutetia Parisiorum gaf. De plaats was strategisch van belang omdat er handelsroutes langs deze plek voerden. Waar de Gallische nederzetting zich voorheen precies bevond is niet bekend. Het is mogelijk dat dit niet op de plaats van het eigenlijke Parijs was, maar rondom het huidige Nanterre.

In de 1e eeuw is aan de linkeroever van de Seine volgens het schaakbordpatroon een nieuwe Romeinse stad gebouwd. Lutetia telde in die tijd vijf- à zesduizend inwoners. Het was daarmee niet meer dan een middelgrote Gallische stad, in tegenstelling tot sommige andere steden zoals Lugdunum, het huidige Lyon, die veel groter waren (in de 2e eeuw telde Lugdunum waarschijnlijk tussen de 50.000 en 80.000 inwoners).

Volgens de overlevering werd Lutetia in de 3e eeuw door Dionysius van Parijs omgedoopt tot een christelijke stad. Toen het Romeinse Rijk tegen het eind van de 4e eeuw in verval raakte, werd Lutetia overspoeld door de Grote Volksverhuizing, waarbij veel bewoners naar het versterkte île de la Cité vluchtten.

Parijs werd in de lente van 451 aangevallen door Attila de Hun. De Parisii en het meisje Genoveva of Geneviève, de latere patroonheilige van de stad, weerstonden de aanvallen van de Hunnen. Het beleg en de aanvallen van de Hunnen mislukten en zij dropen af naar Orléans.

Middeleeuwen

Koning Clovis I maakte in 506 van Lutetia de hoofdstad van het Frankische Rijk. Er werd in de 8e eeuw voor het eerst een kerk aan de andere kant van de Seine gebouwd, de Église Saint-Gervais-Saint-Protais. De eerste plunderingen door de Vikingen vonden in 845 plaats. Pas bijna een eeuw later, in 911, kwam met het Verdrag van Saint-Clair-sur-Epte aan deze plunderingen een eind.

Frankrijk werd vanaf 987 door leden van het huis Capet geregeerd, die aanvankelijk Orléans als verblijfplaats boven Parijs verkozen. Parijs werd in de loop van de 11e eeuw steeds meer het belangrijkste centrum van het Franse onderwijs en de koninklijke macht. Lodewijk VI was de eerste Franse koning die zich definitief in Parijs vestigde. Filips II bouwde later zijn bekend geworden omheining om de stad. In deze periode werd Parijs ook steeds meer een internationaal handelscentrum, dankzij de rechtstreekse verbinding met de jaarmarkt in het nabijgelegen Saint-Denis.

Paus Alexander III legde in 1163 de eerste steen van de Notre-Dame van Parijs.

De rechteroever van de Seine, die tot dan toe moerassig was, werd in de 13e eeuw drooggelegd. In deze tijd werd onder koning Lodewijk IX steeds meer handel met de Hanze gedreven en werden de eerste provoosten aangesteld, waardoor er dus een dubbel machtssysteem ontstond.

De bloeiende handel maakte Parijs steeds belangrijker. Het inwonertal was in de loop van de 14e eeuw tot 200.000 gegroeid, waardoor Parijs groter dan Londen was geworden.^[6] Een hevige pestuitbraak in 1328 deed de bevolking echter weer een tijdlang afnemen.

Koning Karel V voegde bij het ommuren van Parijs het huidige 3e en 4e arrondissement aan de stad toe. De omheining was vooral nieuw op de rechter Seine-oever en strekte zich uit van Pont Royal tot aan Porte Saint-Denis.

Toen de koning tijdens Honderdjarige Oorlog gevangen zat in Engeland maakte provoost Étienne Marcel van de ontevredenheid onder het volk gebruik om zelf meer macht te krijgen, door middel van zijn Grote Verordening van 1357 en de door hem uitgelokte opstand van 22 februari 1358. Prins-regent Karel verbleef niet in het centrum van de stad, maar in het later verwoeste Hôtel Saint-Pol en het Hôtel des Tournelles. Als reactie op de executie van Lodewijk I brak in 1407 de burgeroorlog tussen de Armagnacs en Bourguignons uit. Deze strijd zou tot 1420 duren.

Parijs werd vanaf 1420 door de Engelsen bezet. Het lukte Jeanne d'Arc in 1429 niet Parijs van de Engelsen te bevrijden. Karel VII en zijn zoon Lodewijk XI verbleven niet veel meer in Parijs omdat het een gevaarlijke stad was geworden. Daarvoor in de plaats kozen ze het Loiredal als voornaamste verblijfplaats. Het einde van de bezetting leidde opnieuw tot veel bouwactiviteit, waaronder de Pont Neuf en de Jardin du Luxembourg. De bevolking van Parijs nam tussen 1422 en 1500 toe van 100.000 naar 150.000.

Renaissance en Verlichting

Parijs in 1618

De bestorming van de Bastille

Koning Frans I vestigde zich in 1528 in Parijs en bepaalde dat er voortaan moest worden onderwezen in de exacte wetenschappen en het humanisme. Hij richtte hiervoor in 1530 het Collège de France op. In dezelfde tijd steeg het aantal inwoners van Parijs naar 280.000, waarmee Parijs de grootste christelijke stad ter wereld bleef.

De Bartholomeusnacht vond op 24 augustus 1572 onder koning Karel IX plaats. Tijdens de Dag van de Barricaden van 1588 kwam de Katholieke Liga tegen Hendrik III in opstand, die vluchtte maar werd vermoord.^[7] Hendrik IV werd in 1594, nadat hij zich had bekeerd, de nieuwe koning .

Een nieuwe Dag van de Barricaden, in 1648, luidde het begin van de Fronde in, een periode die werd gekenmerkt door een economische crisis en wantrouwen jegens de koning.^[8]

Lodewijk XIV koos in 1677 Versailles als residentie. Vijf jaar later werd ook de Franse regering hier gevestigd, en nam Jean-Baptiste Colbert het bestuur over Parijs op zich. Tijdens zijn regeerperiode heeft Lodewijk XIV Parijs slechts 24 keer bezocht, wat zijn vijandigheid jegens de Parijse bevolking tekent.^[9] Ondanks een sterftecijfer dat hoger was dan het geboortecijfer groeide de Parijse bevolking door grootschalige immigratie vanaf het platteland in deze tijd toch tot 400.000.

Tijdens de Verlichting was Parijs een geliefde plaats voor salons. De bekendste salon uit die tijd was van Marie-Thérèse Rodet Geoffrin. Er was in dezelfde periode sprake van een sterke economische en demografische groei, waardoor Parijs aan de vooravond van de Franse Revolutie reeds 640.000 inwoners had.^[10]

Regent Filips van Orléans ruilde in 1715 Versailles voor het Palais-Royal in. De jonge Lodewijk XV vestigde zich aanvankelijk in het Tuilerieënpaleis, om later alsnog terug te keren naar het kasteel van Versailles.^[11] In die tijd vormde de Jardin du Luxembourg de oostelijke begrenzing van de stad. Louis XV besloot in 1749 de huidige Place de la Concorde in te richten, en in 1752 richtte hij een militaire opleiding op.^[12] Hij besloot in 1754 ook tot de bouw van een kerk, die later bekend is geworden als het Panthéon.^[13]

De bestorming van de Bastille op 14 juli 1789 betekende het begin van de Franse Revolutie.

Moderne Tijd

Urinoir in Parijs omstreeks 1865 (Avenue du Maine).

De omgehaalde Colonne Vendôme tijdens de Commune van Parijs.

De Duitse bezetting van Parijs tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Tussen 1841 en 1844 werd Parijs voor de laatste keer door Thiers van een omwalling voorzien.

Tijdens de heerschappij van Napoleon III werd Parijs grondig verbouwd door Georges-Eugène Haussmann. In Parijs woonden veel mijnwerkers in kleine huizen. Wijk voor wijk werd afgebroken, waarna Parijs met brede boulevards, avenues en grote pleinen opnieuw werd opgebouwd. Dat maakte het ook gemakkelijker de bevolking van Parijs onder controle te houden. De bekendste van die nieuwe avenues is de Avenue des Champs-Élysées. De huizen in Parijs hebben allemaal een lichte kleur, omdat ze met kalksteen zijn gebouwd. In de buurt van Parijs waren veel kalksteengroeven.

Een van de zwartste dagen in de geschiedenis van Parijs was 28 mei 1871, toen 20.000 Parijzenaren het leven lieten tijdens een opstand die als de Commune van Parijs de geschiedenis is ingegaan.

Tijdens de Derde Republiek brak een bloeiperiode aan die bekend is komen te staan als de belle époque. Aan deze periode kwam met het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog een eind. Parijs werd tijdens deze oorlog niet bezet, maar de maatschappij raakte ontwricht en gedurende het interbellum waren de tegenstellingen tussen de maatschappelijke klassen heel scherp geworden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Parijs in juni 1940 door de Duitsers ingenomen. In 1944 beval Adolf Hitler zijn generaal Dietrich von Choltitz de stad te vernietigen, maar aan dit bevel werd nooit gevolg gegeven. Op 25 augustus 1944 werd Parijs bevrijd.

Parijs veerde tijdens de Vijfde Republiek weer op, zo werd het Établissement public pour l'aménagement de la Défense EPAD in 1958 opgericht, dat de ontwikkeling, iets buiten Parijs, van de zakenwijk La Défense zou coördineren. In 1963 werd begonnen met de aanleg van de rondweg van Parijs, de Boulevard Périphérique.

Onder burgemeester Jacques Chirac (1977-1995) en zijn opvolger Jean Tibéri (1995-2001) slopen er corrupte praktijken in het gemeentebestuur van Parijs. De overwegend conservatieve bevolking van Parijs kreeg daarvan zo genoeg dat zij in 2001 een socialist, Bertrand Delanoë, tot burgemeester verkoos, en dat ondanks het feit dat hij er openlijk voor uitkwam homoseksueel te zijn.

Er braken op 27 oktober 2005 ernstige onlusten in de Parijse banlieue uit, waar kansarme jongeren massale vernielingen aanrichtten en slaags raakten met de oproerpolitie. De rellen hielden meer dan twee weken aan.

Twee moslimextremisten in januari 2015 pleegden een aanslag op Charlie Hebdo en in november van datzelfde jaar werden in naam van Islamitische Staat zes gecoördineerde terreuraanslagen gepleegd,.

Er brak op 15 april 2019 een grote brand in de kathedraal Notre-Dame uit, die de kerk zwaar beschadigde.

Ontdek meer Geschiedenis per onderwerp

Geschiedenis van Parijs

Geschiedenis van Parijs

Dit artikel geeft een beknopte weergave van de geschiedenis van Parijs.

Caldarium

Caldarium

Een caldarium ook wel calidarium, cella caldaria of cella coctilium genoemd, zijn de ruimten in een Romeins badhuis voor de warme baden. De temperatuur lag ruim boven de 40 graden Celsius met een hoge luchtvochtigheid van 80 - 90 %. Het warmwaterbassin dat hierin geplaatst was, werd het alveus genoemd.

Musée national du Moyen Âge

Musée national du Moyen Âge

Het Musée national du Moyen Âge, officieel het Musée national du Moyen Âge - Thermes et hôtel de Cluny, is een belangrijk museum voor middeleeuwse kunst, gelegen in het Quartier Latin in Parijs. Het museum maakt deel uit van de Réunion des musées nationaux et du Grand Palais des Champs-Élysées.

Neolithicum

Neolithicum

Het neolithicum of de jonge of nieuwe steentijd is een prehistorische periode waarin stenen werktuigen werden gebruikt en die ca. 11.000 v.Chr. begon en duurde tot de bronstijd. Deze periode wordt gekenmerkt door technische en sociale veranderingen die voortkwamen uit de overgang van een samenleving van jager-verzamelaars met een rondtrekkend bestaan naar een agrarische samenleving van mensen die in nederzettingen woonden (sedentarisme) en aan landbouw en veeteelt deden, de neolithische revolutie. Zij legden voorraden aan voor slechte tijden.

12e arrondissement (Parijs)

12e arrondissement (Parijs)

Het 12e arrondissement is een van de 20 arrondissementen van Parijs. Het ligt op de rechteroever van de Seine, en is in 1860 gecreëerd, na de annexatie door Parijs van de gemeente Bercy en een deel van de gemeente Saint-Mandé. De oppervlakte bedraagt 6,377 km², zonder het Bois de Vincennes.

Musée Carnavalet

Musée Carnavalet

Het Musée Carnavalet is het museum in Parijs voor de geschiedenis van de stad met een zeer brede collectie. Het museum werd geopend in 1880.

Julius Caesar

Julius Caesar

Gaius Julius Caesar was een Romeins politicus, generaal en schrijver. Hij doorliep zowel een militaire als politieke loopbaan en werd na de verovering van Gallië en de daaropvolgende burgeroorlog tegen Pompeius dictator van het Romeinse Rijk. Door zijn bewind werd de Romeinse Republiek omgevormd tot het Romeinse Keizerrijk. Hij wordt meestal kortweg Julius Caesar of Caesar genoemd.

52 v.Chr.

52 v.Chr.

Het jaar 52 v.Chr. is een jaartal in de 1e eeuw v.Chr. volgens de christelijke jaartelling.

Parisii (Gallië)

Parisii (Gallië)

De Parisii waren een Gallische stam die zijn woongebied bij de huidige Seine had. De kern van hun gebied was Lutetia, het huidige Parijs, met een vesting gebouwd midden in de Seine.

Gallië

Gallië

Gallië is de vernederlandste naam van de Latijnse benaming (Gallia) voor het westelijke gebied van Europa, dat overeenkomt met het moderne Frankrijk, België, het westen van Zwitserland, en delen van Nederland en Duitsland ten westen van de Rijn. Gallia is nog altijd de Griekse naam voor Frankrijk, en bijv. in het Spaans wordt galo vaak gebruikt als synoniem voor Frans. Galliërs, ook bekend als Kelten, waren de bewoners van Gallië en een groot deel van overig Europa.

Nanterre

Nanterre

Nanterre is een stad in Frankrijk, in de westelijke banlieue van Parijs, hoofdplaats van het departement Hauts-de-Seine. De gemeente telde 96.277 inwoners op 1 januari 2019.

1e eeuw

1e eeuw

De 1e eeuw, waarmee de 1e eeuw van de christelijke jaartelling bedoeld is, is de eerste periode van 100 jaar van die jaartelling, dus de periode bestaande uit de jaren 1 tot en met 100. De 1e eeuw behoort tot het 1e millennium.

Topografie

Satellietfoto met de grenzen van de gemeente Parijs ingetekend

Parijs ligt in het noorden van Frankrijk, in de regio Île-de-France en aan de rivier de Seine. Het historische centrum is gebouwd op twee eilanden, het Île Saint-Louis en het grotere Île de la Cité wat het oudste gedeelte van de stad is. Parijs ligt aan weerskanten van de rivier op een aantal heuvels: aan de rechter oever de Montmartre (130 meter),^[14] de Belleville (128,5 meter) die uitkomt op de rue du Télégraphe, de Ménilmontant (108 meter), de Buttes-Chaumont (103 meter), de Passy (71 meter) en de Chaillot (67 meter). Aan de linkeroever bevinden zich de heuvels van Montsouris (78 meter) Montparnasse (66 meter), Butte-aux-Cailles (63 meter) en Montagne Sainte-Geneviève (61 meter). De hoogteverschillen in de stad zijn niet groot.

In 1844 werd de eigenlijke stad Parijs door de stadswal van Thiers van de voorsteden afgescheiden. Door de annexatie van alle omringende gebieden tussen de historische kern en de stadswal van Thiers in 1860 heeft Parijs zijn huidige omvang gekregen, en vanaf toen omvatte het de huidige twintig arrondissementen. In de jaren 1920 werd de stad nogmaals uitgebreid met 8,9 km². In 1929 werden de parken Bois de Boulogne en Bois de Vincennes aan Parijs toegevoegd, waardoor het huidige gebied een oppervlakte bestrijkt van 105,39 km². Zonder deze twee parken bedraagt het totale oppervlak van Parijs 86,928 km². Sinds 1973 wordt de stad van de voorsteden gescheiden door een 35 km lange ringweg, de Boulevard Périphérique, die het historische centrum van Parijs via de Portes de Paris met de voorsteden verbindt.

Hydrografie

Canal Saint-Martin

De Seine stroomt aan de zuidoostelijke kant van Parijs de stad binnen en stroomt de stad aan de zuidwestelijke kant weer uit. Over de Seine verbinden meer dan dertig bruggen het ene stadsdeel met het andere. Door Parijs stroomt verder nog de Bièvre en het in 1825 ingewijde Canal Saint-Martin, dat gedeeltelijk onder de rue du Faubourg-du-Temple door stroomt en het einddeel vormt van de 108 km lange Canal de l'Ourcq. Dit kanaal stroomt onder het Place de la Bastille door voordat het iets stroomopwaarts van het Île Saint-Louis in de Seine uitmondt. Vanuit het bekken van Villette loopt het 4,5 kilometer lange Canal Saint-Denis, dat in 1821 is geopend en eindigt in Saint-Denis.

Geologische geschiedenis

Het Bekken van Parijs bestaat uit een groot aantal sedimentlagen. De oudste lagen zijn in het Quartier d'Auteuil^[15] gevonden en zijn 250 miljoen jaar oud.^[16] Ze bestaan uit zand en klei. De iets jongere lagen dateren uit het Lutetien en bestaan uit gips en kalksteen.^[17]

Het Bekken van Parijs heeft zich ongeveer 41 miljoen jaar geleden als een binnenzee gevormd, die door de Vogezen, het Centraal Massief en het Armoricaans Massief werd omgeven. Met de vorming van de Alpen heeft het bekken zich grotendeels gesloten. Het bleef open in de richting van het Kanaal en de Atlantische Oceaan, waardoor de rivierbassins voor de Loire en de Seine werden gevormd. Het Bekken van Parijs was aan het einde van het Oligoceen was continentaal.^[18] In de catacomben van Parijs wordt behalve kalksteen en gips ook veel Franse zandsteen, calcaire lutétien, aangetroffen.^[17]

De kalksteen is tot en met de 14e eeuw voor gebouwen gebruikt, van de Place d'Italie tot aan de Rue de Vaugirard. Kalksteen wordt begin 21e eeuw in andere delen van Frankrijk gewonnen, bijvoorbeeld in de omgeving van Saint-Maximin. Gips wordt nog steeds in Montmartre en Bagneux gewonnen.

Het Bekken van Parijs is een van de eerste gebieden ter wereld waarvan een geologische kaart is gemaakt. Op basis hiervan heeft Georges Cuvier veel van zijn ideeën op het gebied van paleontologie en de vergelijkende anatomie ontwikkeld. Paul Lemoine toonde in 1911 aan dat het Bekken van Parijs uit concentrisch gevormde uithollingen bestaat.^[19][20]

De verstedelijking van Parijs heeft ook een grote invloed gehad op de grondwaterhydrologie van de stad. Bièvre moest in de 19e eeuw uit oogpunt van hygiëne worden overkluisd.

In de bodem onder Parijs zijn grote grondwaterreservoirs aanwezig. Deze worden met behulp van Artesische bronnen geëxploiteerd.

Klimaat

Parijs heeft een zeeklimaat met kleine thermische amplitude (geen extreem hoge of lage temperaturen). De stad kent - in vergelijking met de rest van Frankrijk - vrij koele zomers met een gemiddelde temperatuur van 18 °C. De winters zijn tamelijk zacht met weinig sneeuw en een gemiddelde temperatuur tussen de 3 °C en 8 °C. De lente en herfst in Parijs verlopen meestal mild. De gemiddelde jaarlijkse neerslag is 650 mm met lichte regenval verdeeld over het jaar. De hoogste geregistreerde temperatuur in Parijs werd gemeten op 25 juli 2019 met een waarde van 42,6 °C. De laagste temperatuur was -23,9 °C op 10 december 1879.

Panorama over de Seine met links de Pont Saint-Michel en rechts de Notre-Dame

Ontdek meer Geografie per onderwerp

Montmartre

Montmartre

Montmartre is een wijk en heuvel in Parijs, gelegen in het 18e arrondissement. Het is een wijk die veel toeristen trekt en waar van oudsher veel kunstenaars wonen. De bekendste attracties zijn de Basilique du Sacré-Cœur en de Place du Tertre. Boven op Montmartre heeft men een mooi uitzicht over Parijs.

Belleville (Parijs)

Belleville (Parijs)

Belleville is een wijk in Parijs in Frankrijk. De wijk is het 77ste quartier, in het 20ste arrondissement. Het was van oorsprong een zelfstandige gemeente, met een grondgebied dat zich verder uitstrekte over het zuiden van het huidige 19de en het noorden van het 20ste arrondissement, maar dat ook gedeelten van het 10de en 11de arrondissement omvatte. In 1860 werd de gemeente bij de stad Parijs gevoegd. In de representatie van Parijzenaars is de "wijk Belleville" nog steeds groter, en beslaat het grondgebied van de voormalige gemeente Belleville.

Parc des Buttes-Chaumont

Parc des Buttes-Chaumont

Het Parc des Buttes-Chaumont is een stadspark in het noordoosten van Parijs, in het 19e arrondissement. Het is het derde park in Parijs naar oppervlakte, en kent veel hoogteverschillen en fraaie uitzichten over de stad.

Montparnasse

Montparnasse

Montparnasse is een wijk in Parijs, aan de linkerzijde van de Seine.

Butte-aux-Cailles

Butte-aux-Cailles

De Butte-aux-Cailles is een van de zeven heuvels van Parijs. Hij is 63 meter hoog en ligt in de wijk Quartier de la Maison-Blanche van het 13e.

Montagne Sainte-Geneviève

Montagne Sainte-Geneviève

De Montagne Sainte-Geneviève is een van de heuvels van Parijs. Hij is 61 meter hoog en ligt niet ver van de plaats waar de Bièvre in de Seine uitmondt. De heuvel is genoemd naar de heilige Genoveva omwille van het voormalige augustinessenklooster van Sint-Genoveva dat op de heuvel was gevestigd.

1844

1844

Het jaar 1844 is het 44e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Arrondissementen van Parijs

Arrondissementen van Parijs

De stad Parijs is verdeeld in 20 arrondissementen die weer zijn verdeeld in in totaal 80 wijken.

Bois de Boulogne

Bois de Boulogne

Het Bois de Boulogne is het bekendste park in Parijs, gelegen in het 16e arrondissement van de stad. Het park is 846 hectare groot en bestaat in zijn huidige vorm sinds 1852, door toedoen van Napoleon III.

Bois de Vincennes

Bois de Vincennes

Het Bois de Vincennes is een park in de Engelse landschapsstijl in het oosten van Parijs. Het heeft een oppervlakte van 994,7 ha en ontleent zijn naam aan de stad Vincennes, die ten noorden van het park ligt.

Banlieue

Banlieue

Een banlieue is het Franse woord voor buitenwijk die aan de rand van een grote stad ligt. Het is een onderdeel van het stadsgewest van de stad waartoe het behoort, maar bevindt zich strikt gesproken net buiten de stedelijke agglomeratie. De verstedelijking van de banlieue is meestal een fenomeen van de 20ste eeuw.

Boulevard Périphérique (Parijs)

Boulevard Périphérique (Parijs)

De Boulevard Périphérique is de ringweg rond Parijs.

De eigenlijke gemeente Parijs en tevens departement telt zo'n 2.257.981 inwoners op 10.525 hectare, wat neerkomt op een 20.400 inwoners per km².^[22] De regio Île-de-France telt 12 miljoen inwoners.

Parijs staat bekend om zijn multiculturele samenleving. Al sinds de middeleeuwen trekken immigranten richting Parijs, van de Nederlandse en Zweedse studenten die naar de studentenwijk quartier Latin trokken in de 14e eeuw tot de huidige Afrikanen en Oost-Aziaten in de Goutte d'Or.

De grootste groepen van buitenlandse komaf die in Parijs wonen komen uit de volgende landen:

• Immigranten uit Spanje en Portugal arriveerden voornamelijk tussen 1950 en 1975. Vanaf 1975 nam de toestroom sterk af, onder andere als gevolg van de democratisering van Spanje en Portugal.
• Immigranten uit Marokko, Algerije, Tunesië, Libië en Egypte kwamen vooral van 1950 tot 2000.
• Immigranten uit Centraal-Afrika en Zuid-Afrika kwamen vanaf 1975. Hun aantallen vertonen een stijgende lijn.
• Immigranten uit Vietnam (Chinese Vietnamezen en Vietnamezen) kwamen tijdens de oorlog die daar aan de gang was. De immigranten kwamen vooral tussen 1960 en 1980. Hun aantal blijft stabiel hoewel er steeds minder immigranten uit Vietnam zijn bijgekomen. Het aantal immigranten uit China (Chinese Fransen) neemt toe. Parijs huisvest de grootste Chinese gemeenschap van Europa. Parijs heeft drie Chinese buurten. Het 13e arrondissement heeft de meeste Chinese faciliteiten.
• Immigranten uit koloniën van Frankrijk zoals Guadeloupe, Martinique en Frans-Polynesië kwamen tussen 1960 en 2000. Hun aantal blijft stabiel.
• Immigranten uit Oost-Europa zoals Polen, Hongarije, Bulgarije en Roemenië kwamen pas vanaf de toetreding tot de Europese Unie: in 2004 voor Polen en Hongarije en 2007 voor Bulgarije en Roemenië. Hun aantal blijft sterk stijgen.

Voorsteden

De grenzen van Parijs van de 4e eeuw tot heden

■ 4e eeuw

■ 10e en 11e eeuw

■ vanaf de 12e eeuw

■ vanaf de 14e eeuw

■ vanaf de 16e eeuw

■ Muur van de Belastingpachters

■ enceinte de Thiers, vanaf de 19e eeuw

■ tegenwoordig

Parijs kreeg tussen 1870 en 1940 een nieuw aangezicht. De stad was onder Napoleon III al aan de demografische ontwikkelingen aangepast, maar tot 1860 kwam de bebouwing nog niet verder dan de enceinte de Thiers. Parijs was door de economische groei overbevolkt geraakt, maar ook doordat de bevolking van het platteland naar de stad was verhuisd. Het begrip banlieue ontstond in deze tijd en er werd meer van de région parisienne gesproken dan van de stad Parijs. De problemen, die met infrastructuur te maken hadden, werden pas in 1961 opgelost, toen Paul Delouvrier op verzoek van Charles de Gaulle met de bouw van vijf geplande steden en het Réseau express régional begon. Deze uitbreiding ging echter tevens gepaard met een verdere spreiding van de bestuurlijke macht.

Terwijl de totale bevolking van Parijs lange tijd min of meer stabiel is gebleven, is het aantal mensen dat in de banlieues woont sinds het einde van de 19e eeuw sterk gestegen. Aan het begin van de 21e eeuw woonde bijna 80% van de totale Parijse bevolking in de banlieues.

Demografische ontwikkeling sinds 1962

Aantal inwoners

Frankrijk* = exclusief overzeese gebieden

Bron: Recensement Populaire INSEE - 1962 tot 1999 population sans doubles comptes, nadien Population Municipale

Op 1 januari 2019 had Parijs 2.165.423^[1] inwoners.

Ontdek meer Demografie per onderwerp

Departementen van Frankrijk

Departementen van Frankrijk

Het departement is de derde bestuurslaag in Frankrijk, te vergelijken met provincies in België en Nederland, na het nationale niveau en het niveau van de regio's (régions). Departementen zijn op hun beurt weer onderverdeeld in arrondissementen (arrondissements) en kantons (cantons), die weer bestaan uit de gemeenten (communes). Voorheen was elk kanton steeds deel van een enkel arrondissement, dit is na de herindeling van de kantons, besloten in 2013 en van kracht sinds 2015, niet langer altijd zo.

Hectare

Hectare

Een hectare is een eenheid van oppervlakte van 100 m × 100 m = 10.000 m² = 1 hm² en wordt als ha afgekort.

Middeleeuwen

Middeleeuwen

De middeleeuwen vormen, in de historiografische indeling of periodisering van de geschiedenis van Europa, de periode tussen de klassieke oudheid en de vroegmoderne tijd. Traditioneel situeert men dit - door Italiaanse humanisten geïntroduceerde - tijdvak tussen de val van het West-Romeinse Rijk in de 5e eeuw, en de renaissance die in de 14e eeuw in Italië begon. Afhankelijk van de focus die historici hanteren bestaat er echter nogal wat variatie in de afbakening van deze periode. De middeleeuwse periode wordt zelf weer onderverdeeld in de vroege, hoge en late middeleeuwen.

Nederland

Nederland

Nederland is een van de landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Nederland ligt voor het overgrote deel in het noordwesten van Europa, aan de Noordzee. Naast het Europese deel zijn er drie bijzondere gemeenten in de Caribische Zee, die ook wel Caribisch Nederland worden genoemd. Europees Nederland wordt in het zuiden begrensd door België, langs de oostgrens door Duitsland en aan west- en noordzijde door de zee. De hoofdstad van Nederland is Amsterdam, de regeringszetel is Den Haag.

14e eeuw

14e eeuw

De 14e eeuw is de 14e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1301 tot en met 1400. De 14e eeuw behoort tot het 2e millennium.

Afrika

Afrika

Afrika is qua oppervlakte na Azië het grootste continent op Aarde. Wanneer men echter Noord- en Zuid-Amerika als één continent ziet, staat Afrika op de derde plaats. Het beslaat zo'n 30.244.050 vierkante kilometer, wat 20,3% van de totale landoppervlakte van de aarde is. Er wonen meer dan 1 miljard mensen, wat ongeveer een zevende van de wereldbevolking is.

Azië

Azië

Azië is het grootste werelddeel op de planeet Aarde. Aan de westkant grenst het aan Europa en Afrika, in het noorden aan de Noordelijke IJszee, in het oosten en zuidoosten aan de Grote Oceaan en in het zuiden aan de Indische Oceaan. In het jaar 2006 telde het continent circa 3,97 miljard inwoners, ofwel 61% van de totale wereldbevolking. Azië, met een oppervlakte van 43.810.000 km², bedekt 8,6% van de totale oppervlakte van de Aarde en 29,4% van de totale landoppervlakte. Cultureel is Azië erg heterogeen samengesteld.

Goutte d'Or

Goutte d'Or

De Goutte d'Or is een wijk in het noorden van Parijs, gelegen in het 18e arrondissement. De wijk is afgebakend door de Rue des Poissonniers aan de westzijde, de Boulevard de la Chapelle aan de zuidzijde, de gemeentegrens met Saint-Denis aan de noordzijde, en Rue de la Chapelle en Rue Marx-Dormoy aan de oostzijde. Er wonen ongeveer 28.000 mensen in deze wijk. De naam, letterlijk de gouden druppel, is afkomstig van de kleur van de wijn van de wijngaarden die hier voorheen stonden.

Marokko

Marokko

Marokko, officieel het Koninkrijk Marokko, is een land in noordelijk Afrika aan de kust van de Middellandse Zee, de Straat van Gibraltar en de Atlantische Oceaan, grenzend aan Algerije en de (betwiste) Westelijke Sahara. Het behoort tot de Maghreb-landen, waar ook Tunesië, Mauritanië, Algerije en Libië toe worden gerekend. Marokko is een lidstaat van de VN, de OIS en van de Arabische Liga. Anno 2021 telt Marokko ruim 37,1 miljoen inwoners.

Algerije

Algerije

Algerije, officieel de Democratische Volksrepubliek Algerije, is een Arabisch land in Noord-Afrika.

Libië

Libië

Libië, officieel de Staat Libië, is een Arabisch land in Noord-Afrika met een oppervlakte van 1.759.540 km² en 6.890.535 (2020) inwoners, grotendeels van Arabische en in mindere mate Berberse afkomst. De hoofdstad is Tripoli. Het land ligt aan de Middellandse Zee en behoort grotendeels tot de Sahara.

Egypte (land)

Egypte (land)

Egypte, officieel de Arabische Republiek Egypte, is een semipresidentiële republiek gelegen in het noordoosten van Afrika en het zuidwesten van Azië. De hoofdstad is Caïro. Egypte grenst aan de Middellandse Zee in het noorden, de Gazastrook en Israël in het noordoosten, de Rode Zee in het oosten, Soedan in het zuiden en Libië in het westen.

Het stadhuis van Parijs

Parijs is het 75e departement van Frankrijk. Het gebied van het departement valt samen met dat van de gemeente Parijs.

Parijs is onderverdeeld in twintig stedelijke arrondissementen. De arrondissementen kiezen hun eigen arrondissementsraad, behalve de eerste vier die één gezamenlijk gekozen bestuur hebben. In totaal zijn er 517 arrondissementsraadsleden; uit hun midden worden de 163 leden van de raad van Parijs (conseil de Paris) gekozen. De leden van de raad van Parijs kiezen de burgemeester van Parijs. Sinds april 2014 is Anne Hidalgo burgemeester van Parijs, als eerste vrouw in de geschiedenis. Bekende oud-burgemeesters zijn Jean Tiberi (1995-2001) en Jacques Chirac (1977-1995).

De raad van Parijs is tegelijkertijd gemeenteraad en departementsraad; de bevoegdheden van beide lichamen worden in één raad gecombineerd.

Formeel is Parijs onderverdeeld in 20 kantons waarvan de grenzen gelijk lopen met die van de gemeentelijke arrondissementen wat zich uit in het feit dat de arrondissementen van Parijs fungeren als kieskring voor de departementsraad (een kantonfunctie). Dit is gedaan omdat bij een departementaal arrondissement een gemeente in haar geheel onderdeel moet zijn en geen stukken zoals dat bij kantons wel mogelijk is. Vanwege de naamsverwarring (er bestaan in Frankrijk twee types arrondissementen) en de bestuurlijke gelijkstelling van het departement en de gemeente Parijs wordt foutief gedacht dat de arrondissementen van Parijs departementale arrondissementen zijn. In werkelijkheid zijn dit gemeentelijke arrondissementen zoals die ook in Marseille en Lyon bestaan.

De arrondissementen zijn weer onderverdeeld in quartiers, kwartieren. Parijs telt aldus 80 quartiers.

Politietaken in de stad worden uitgevoerd door de politieprefectuur.

Ontdek meer Bestuur per onderwerp

Stadhuis van Parijs

Stadhuis van Parijs

Het Stadhuis van Parijs, Frans: Hôtel de ville de Paris, is het gemeentehuis van Parijs, gesitueerd aan de Place de l'Hôtel-de-Ville in het 4e arrondissement. Het staat op de plaats vanwaar sinds 1357 de stad wordt bestuurd. Voor die tijd werd de stad vanuit een gebouw aan de Place du Châtelet bestuurd.

Departementen van Frankrijk

Departementen van Frankrijk

Het departement is de derde bestuurslaag in Frankrijk, te vergelijken met provincies in België en Nederland, na het nationale niveau en het niveau van de regio's (régions). Departementen zijn op hun beurt weer onderverdeeld in arrondissementen (arrondissements) en kantons (cantons), die weer bestaan uit de gemeenten (communes). Voorheen was elk kanton steeds deel van een enkel arrondissement, dit is na de herindeling van de kantons, besloten in 2013 en van kracht sinds 2015, niet langer altijd zo.

Arrondissementen van Parijs

Arrondissementen van Parijs

De stad Parijs is verdeeld in 20 arrondissementen die weer zijn verdeeld in in totaal 80 wijken.

Paris Centre

Paris Centre

Paris Centre is de naam die gegeven wordt aan de territoriale eenheid ("secteur") die ontstaan is na de samenvoeging van de eerste 4 arrondissementen van Parijs. De samenvoeging kwam tot stand na de gemeentelijke verkiezingen van 2020. De eerste burgemeester van de nieuwe entiteit was Ariel Weil (PS). De nieuwe bestuurlijke zetel is gevestigd in de oude mairie van het 3e arrondissement.

Lijst van burgemeesters van Parijs

Lijst van burgemeesters van Parijs

Dit is een lijst van burgemeesters van Parijs, de hoofdstad van Frankrijk.

Anne Hidalgo

Anne Hidalgo

Anne Hidalgo is een Franse socialistische politica, en vanaf 5 april 2014 burgemeester van Parijs. Zij is de eerste vrouw die deze functie bekleedt. De van oorsprong Spaanse Hidalgo was onder het mandaat van burgemeester Delanoë van 2001 zijn eerste adjunct. Hidalgo is opgegroeid in Lyon en woont sinds 1985 in het 15e arrondissement van Parijs. Ze begon haar carrière bij de arbeidsinspectie en had een snelle carrière in de PS, waarvoor ze in de regering-Jospin in enkele kabinetten zat.

Jacques Chirac

Jacques Chirac

Jacques René Chirac was een Frans politicus van de RPR en UMP en de 22e president van Frankrijk van 1995 tot 2007. Eerder was hij premier van Frankrijk van 1974 tot 1976 en van 1986 tot 1988 en burgemeester van Parijs van 1977 tot 1995.

Kanton (Frankrijk)

Kanton (Frankrijk)

Een kanton is een administratieve eenheid in Frankrijk. In stedelijke zones zijn er vaak meerdere kantons per gemeente, terwijl in landelijke gebieden een kanton dan weer meerdere gemeenten omvat. Kanton- en gemeentegrenzen hoeven niet samen te vallen.

Marseille

Marseille

Marseille is, na Parijs, de tweede stad naar inwoneraantal van Frankrijk. De gemeente telde 870.731 inwoners op 1 januari 2019. Marseille is de hoofdstad van de regio Provence-Alpes-Côte d'Azur en de hoofdstad van het departement Bouches-du-Rhône. Het heeft de grootste handelshaven van Frankrijk en ligt aan de Middellandse Zee, tussen de Côte Bleue en de Calanques, in de regio die bekendstaat als de Provence.

Lyon

Lyon

Lyon is een stad in het zuidoosten van Frankrijk, gelegen op de plaats waar de rivieren de Rhône en de Saône samenvloeien. De inwoners heten Lyonnais en Lyonnaises. De gemeente telde 522.969 inwoners op 1 januari 2019.

Politieprefectuur van Parijs

Politieprefectuur van Parijs

De Politieprefectuur van Parijs is de organisatie die verantwoordelijk is voor alle politie- en veiligheidszaken in Parijs en de drie omliggende departementen van de Petite Couronne. Daarnaast is de coördinatie van veiligheidszaken in het gehele Île de France een taak van deze organisatie.

Architectuur

Vergelijking van enkele hoge punten in Parijs

Het hoogste gebouw is de Eiffeltoren met een hoogte van 325 meter. Niettemin is er, in vergelijking met bijvoorbeeld New York, betrekkelijk weinig hoogbouw.

Een aantal wolkenkrabbers is te vinden rond de stations Austerlitz, Lyon en Bercy (waaronder de Site François Mitterrand van de Bibliothèque nationale de France). Er zijn in Parijs niet veel wolkenkrabbers hoger dan 100 meter. Een aantal hiervan staat rondom het station Montparnasse in de gelijknamige wijk. Met 210 meter is de Tour Montparnasse de hoogste wolkenkrabber in Parijs. Na de controversiële bouw hiervan werd de bouw van meer wolkenkrabbers in de stad verboden.

De meeste wolkenkrabbers van de agglomeratie staan buiten de péripherique, in het bijzonder in het zakendistrict La Défense, het grootste zakencentrum van Europa. Veel van de wolkenkrabbers in La Défense zijn tussen de 100 en 200 meter hoog. Erbovenuit steekt de Tour First, die met 231 meter de hoogste wolkenkrabber van Frankrijk is.

Een panorama van de kantorenwijk La Défense

Bruggen

Er zijn veel bruggen in Parijs. Negen hiervan verbinden de rest van de stad met het Île de la Cité, waar de stad is ontstaan.

Enkele bekende bruggen in Parijs zijn:

• Pont Alexandre III
• Pont de l'Alma
• Pont de Bir-Hakeim
• Pont Marie
• Pont Mirabeau
• Pont National
• Pont Neuf
• Pont Saint-Louis
• Pont de Sully

Pleinen

• Place Vendôme
• Place de la Concorde met Obelisk
• Place du Tertre
• Place de la Bastille
• Place de Clichy
• Place Charles de Gaulle (oude naam: Place de l'Etoile)
• Place de la Nation (oude naam: Place du Trône)
• Place d'Italie
• Place de la Republique
• Place Pigalle
• Place des Victoires
• Place des Vosges
• Place de la République Dominicaine
• Place de l'Opéra
• Place de la Madeleine

Tuinen en parken

• Parc André Citroën
• Jardin des Plantes
• de Tuilerieën
• Jardin du Luxembourg
• Bois de Boulogne stadspark
• Bois de Vincennes
• Parc Montsouris
• Cité universitaire de Paris
• Parc Monceau
• Parc des Buttes-Chaumont

Ontdek meer Stadsbeeld per onderwerp

Eiffeltoren

Eiffeltoren

De Eiffeltoren is een monument in Parijs en een van bekendste en meest bezochte bezienswaardigheden van Frankrijk. Hij staat aan de linkeroever van de Seine in het 7e arrondissement van Parijs.

New York (stad)

New York (stad)

New York is de grootste stad van de Verenigde Staten van Amerika. Dankzij de leidinggevende en invloedrijke rol in handel, financiën, media, public relations, kunst, mode en educatie geldt zij als een van de belangrijkste wereldsteden. De stad wordt ook New York City of NYC genoemd om haar te onderscheiden van de staat New York, waarin zij ligt. New York is niet de hoofdstad van die staat, dat is Albany.

Hoogbouw

Hoogbouw

Hoogbouw is een term die gebruikt wordt voor hoge gebouwen. De term wolkenkrabber is gereserveerd voor de hoogste gebouwen. Wolkenkrabbers zijn vooral te vinden in de Verenigde Staten, Canada, Australië en veel Aziatische landen zoals China en Japan. Sinds eind jaren 90 is ook in de stad Dubai sprake van grootschalige hoogbouw.

Paris Gare de Lyon

Paris Gare de Lyon

Station Paris-Gare-de-Lyon, vaak kortweg aangeduid als Gare de Lyon, is een van de zeven grote kopstations in Parijs (Frankrijk). Het bevindt zich in het 12e arrondissement. Het verwerkt 83 miljoen reizigers per jaar en behoort daarmee tot de drie drukste stations van Parijs. De rijk versierde gevel is circa 100 meter lang en het station is voorzien van een 64 meter hoge toren. Onder het station bevindt zich het metrostation Gare de Lyon van de metro van Parijs en het station van de Parijse, regionale metro RER. Het heet Gare de Lyon omdat hier vandaan de (hogesnelheids)treinen in de richting Lyon en Marseille vertrekken.

Bibliothèque nationale de France

Bibliothèque nationale de France

De Bibliothèque nationale de France (BnF) in Parijs is de nationale bibliotheek van Frankrijk en behoort tot de belangrijkste bibliotheken ter wereld. De verzameling omvat meer dan dertien miljoen boekbanden en 350.000 kranten- en tijdschrifttitels. Daarnaast beheert de bibliotheek zo'n twintig miljoen documenten in verschillende bijzondere collecties, waaronder een beroemde verzameling oude handschriften. Een belangrijke publieksfunctie van de bibliotheek is de digitale bibliotheek Gallica, die honderdduizenden documenten via internet toegankelijk maakt.

Montparnasse

Montparnasse

Montparnasse is een wijk in Parijs, aan de linkerzijde van de Seine.

Tour Montparnasse

Tour Montparnasse

Tour Montparnasse was tot 2009 de hoogste wolkenkrabber van Frankrijk, en staat in het centrum van Parijs in de wijk Montparnasse. Sinds 2009 is de Tour First met 225 meter het hoogste gebouw van Frankrijk.

La Défense

La Défense

La Défense is een kantorenwijk in de agglomeratie Parijs. Bestuurlijk gezien valt het gebied onder drie gemeenten, namelijk Puteaux, Courbevoie en Nanterre. De wijk La Défense ligt ten noordwesten van de gemeente Parijs, maar wordt wel ontsloten door de metro van Parijs.

Tour First

Tour First

De Tour First, voorheen Tour UAP (1974-1998) en Tour AXA (1998-2007), is een kantoorgebouw en wolkenkrabber in Courbevoie, La Défense; het zakendistrict van de agglomeratie Parijs.

Pont de l'Alma

Pont de l'Alma

De Pont de l'Alma is een brug te Parijs over de Seine, tussen de Avenue de New York en de Quai Branly. De brug ligt in de wijk Alma, die haar naam dankt aan de Slag aan de Alma, de eerste Frans-Britse overwinning in de Krimoorlog (1854).

Pont de Bir-Hakeim

Pont de Bir-Hakeim

De Pont de Bir-Hakeim is een brug over de rivier de Seine in de Franse hoofdstad Parijs, gebouwd tussen 1903 en 1905. De brug verbindt het 15e arrondissement aan de zuidzijde van de Seine met het 16e arrondissement aan de noordoever. De brug is gelegen tussen de Pont d'Iéna in het noorden en de Pont de Rouelle in het zuiden. In het midden van de Seine staat de Pont de Bir-Hakeim in verbinding met het noordelijke puntje van het Île aux Cygnes.

Pont Marie

Pont Marie

De Pont Marie is een brug over de rivier de Seine in de Franse hoofdstad Parijs, gebouwd tussen 1614 en 1635.

Moulin Rouge

Bezienswaardigheden

Arc de Triomphe

Conciergerie

Notre-Dame

Sacré-Cœur

Louvre met op de voorgrond de piramide

Grand Palais gezien vanaf de Pont Alexandre III

Place de la Concorde

Parc Montsouris

Cimetière du Père-Lachaise

Er zijn vele toeristische bezienswaardigheden in Parijs.

Zie ook: Lijst van Parijse bezienswaardigheden

De belangrijkste monumenten en gebouwen zijn:

• De Eiffeltoren
• De Arc de Triomphe
• Les Invalides
• Élysée, officiële residentie van de president van de Franse Republiek
• Conciergerie
• Panthéon
• Hôtel de Ville
• De Tour Saint-Jacques
• De Tour Montparnasse, een 210 meter hoge wolkenkrabber
• De Grande Arche in de kantorenwijk La Défense
• Palais de Chaillot, gebouwd in 1937 voor de Wereldtentoonstelling
• Palais du Luxembourg
• Grand Palais
• Opéra Garnier
• Palais Royal

In Parijs bevinden zich verschillende kerken en kathedralen:

• Cathédrale de Saint-Louis-des-Invalides
• Église de la Madeleine
• Église de la Sainte-Trinité
• Église Saint-Étienne-du-Mont
• Église Saint-Eustache
• Saint-Germain-des-Prés, de oudste kerk van Parijs
• Église Saint-Germain-l'Auxerrois
• Église Saint-Gervais-Saint-Protais
• Église Saint-Julien-le-Pauvre
• Église Saint-Louis-en-l'Île
• Église Saint-Martin-des-Champs
• Église Saint-Merri
• Église Saint-Nicolas-des-Champs
• Église Saint-Roch
• Église Saint-Séverin
• Église Saint-Sulpice, 17e-eeuwse kerk in de wijk Saint-Germain
• Église Saint-Vincent-de-Paul
• Kathedrale basiliek van Saint-Denis
• Notre-Dame
• Sacré-Cœur
• Sainte-Chapelle
• Val-de-Grâce

Uitgaansleven

De Moulin Rouge en Le Lido zijn beroemde nachtclubs in Parijs, waar veel shows plaatsvinden. Verder zijn er veel elitenachtclubs waar er een streng deurbeleid geldt, en waar zeer hoge prijzen gevraagd worden. Bij de meeste clubs moet er entree betaald worden. Het populaire uitgaansleven van de Parijse jongeren concentreert zich in de straten ten oosten en noordoosten van Place de la Bastille.

Popfestivals

• Rock en Seine
• Villette Sonique (eind mei)

Theater

Opéra Garnier

Parijs telt een aantal bekende en minder bekende theaters:

• Opéra Bastille
• Opéra Garnier
• Opéra Comique
• Théâtre des Champs-Élysées
• Théâtre du Châtelet
• Théâtre de l'Odéon
• Cité de la musique
• Salle Pleyel

Eten en drinken

Café de Flore in het 11e arrondissement

In totaal zijn er circa 8.000 restaurants, uiteenlopend van restaurants met 3 Michelinsterren tot vele bistro's en cafés waar men een menu kan bestellen. Vrijwel alle keukens van de wereld zijn in Parijs vertegenwoordigd. Er zijn vele horecagelegenheden met terras.

Winkelen

Galeries Lafayette

Rue de Rivoli

Parijs is bekend vanwege de winkelmogelijkheden op het gebied van de mode, van eenvoudig tot haute couture, en parfums. De meeste winkels gaan om 09.00 uur open en sluiten om 19.00 uur. Op zondag zijn voornamelijk markten en kleine kruideniers, en winkels die in de buurt van toeristische trekpleisters liggen geopend. Tevens zijn in het 4e arrondissement de winkels in de wijken Le Marais en Île Saint-Louis geopend.

Het grote aantal winkels in Parijs, vooral in het centrum, bestaat uit:

• warenhuizen. De bekendste hiervan zijn Galeries Lafayette, Le Bon Marché, en Printemps. Marks & Spencer keerde na een sluiting van een aantal jaren in 2011 terug, maar eind 2016 werd sluiting van een deel van de vestigingen aangekondigd.
• winkelcentra, zoals Les Halles;
• winkelstraten: Place Vendôme en Rue du Faubourg Saint-Honoré voor de luxe merken tot de Champs-Élysées en Rue de Rivoli. Tevens heeft elk arrondissement een aantal eigen winkelstraten waar vooral de meer dagelijkse benodigdheden gekocht kunnen worden;
• vele soorten winkels en boetieks voor onder meer kleding, schoenen, accessoires, boeken, muziek, parfums, delicatessen, huishouden, woninginrichting, kinderen, antiek, papier- en tekenmateriaal;
• markten: er zijn ongeveer 70 markten in Parijs, die op verschillende dagen geopend zijn. De markt op Rue Mouffetard is hiervan de bekendste.

Bekende winkelstraten zijn:

• Champs-Élysées
• Boulevard Haussmann
• Rue de Rivoli
• Avenue Montaigne
• Boulevard des Italiens
• Boulevard des Capucines
• Boulevard de la Madeleine
• Rue Royale
• Rue du Faubourg-Saint Honoré

Musea

Op cultureel gebied zijn er vele soorten musea. Parijs telt er in totaal ongeveer 150.

Bekende musea in Parijs zijn:

• het Louvre: het grootste museum van Parijs en tevens een van de grootste musea ter wereld.
• Musée d'Orsay: museum dat de geschiedenis van de Franse kunst van 1848 tot 1914 bestrijkt
• Centre Pompidou: centrum voor moderne kunst
• Cité des sciences et de l'industrie: het grootste wetenschapsmuseum van Europa
• Musée national du Moyen Âge: collectie middeleeuwse kunst
• Musée Picasso: museum met kunst van de Spaanse kunstenaar Pablo Picasso
• Musée du quai Branly: etnografisch museum in het 7e arrondissement, (geopend 23 juni 2006)
• Musée Rodin: museum met kunst van de Franse beeldhouwer Auguste Rodin
• Musée de l'Orangerie: met werken van diverse impressionistische kunstschilders
• Musée Guimet: Aziatische kunst
• Musée Grévin Parijs: wassenbeeldenmuseum
• Hôtel des Invalides: museum bekend door het praalgraf van Napoleon Bonaparte

Voor een overzicht van een deel van de 150 musea in Parijs zie de lijst van Parijse musea.

Overige plaatsen en bouwwerken

• Parc des Princes, stadion van voetbalclub Paris Saint-Germain
• Stade Charléty, het op een na grootste sportstadion van Parijs
• Les Halles
• de begraafplaatsen Cimetière du Père-Lachaise, Cimetière de Montmartre, Cimetière du Montparnasse en de Catacomben
• de Sorbonne, gelegen in het Quartier Latin, een van de oudste universiteiten van Europa

Bezienswaardigheden in de omgeving

• Disneyland Paris
• Kasteel van Versailles
• Parc Astérix
• Kasteel van Fontainebleau

Ontdek meer Cultuur per onderwerp

Arc de Triomphe (Parijs)

Arc de Triomphe (Parijs)

De Arc de Triomphe of de Triomfboog is een triomfboog en een van de bekendste bouwwerken van Parijs, in het 8e arrondissement. Het bouwwerk staat op de Place Charles de Gaulle, ook nog steeds Place de l'Étoile genoemd, een van de drukste verkeerspleinen van Parijs, aan het westelijke eind van de Champs-Élysées, waar twaalf avenues, of lanen, samenkomen.

Conciergerie

Conciergerie

La Conciergerie is een bouwwerk in Parijs. Het oude gebouwencomplex staat op het Île de la Cité, vlak bij de Notre Dame. Het maakt nu deel uit van het Paleis van justitie.

Notre-Dame van Parijs

Notre-Dame van Parijs

De cathédrale Notre-Dame de Paris is een in vroeggotische stijl opgetrokken kathedraal op het Île de la Cité, in het centrum van Parijs.

Basilique du Sacré-Cœur (Parijs)

Basilique du Sacré-Cœur (Parijs)

De basilique du Sacré-Cœur is een basiliek in Parijs. Zij ligt op de heuvel Montmartre in het 18e arrondissement in Parijs en is gewijd aan de Heilig Hartverering.

Louvre

Louvre

Het Louvre is een van 's werelds grootste musea en ligt in het 1e arrondissement van de Franse hoofdstad Parijs net ten noorden van de Seine. Het bestaat uit drie vleugels: de Richelieu-vleugel, de Sully-vleugel en de Denon-vleugel. De Mona Lisa van Leonardo da Vinci is waarschijnlijk het beroemdste stuk uit de collectie van het Louvre. Het museum maakt deel uit van de Réunion des musées nationaux et du Grand Palais des Champs-Élysées. Het is sinds jaren 's werelds best bezochte museum.

Piramide van het Louvre

Piramide van het Louvre

De piramide van het Louvre is een grote glazen en metalen piramide op de binnenplaats van het Louvre in Parijs, die fungeert als hoofdingang van het museum. Het gebouw werd ontworpen door de Chinees-Amerikaanse architect Ieoh Ming Pei. President François Mitterrand onthulde de piramide op 29 maart 1989. Hierna werd het museumcomplex verder uitgebreid.

Grand Palais

Grand Palais

Het Grand Palais is een grote glazen tentoonstellingshal die gebouwd is voor de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. Het Grand Palais is gelegen aan de Avenue Winston Churchill 8e arrondissement (Parijs).

Place de la Concorde

Place de la Concorde

De Place de la Concorde ("Eendrachtsplein") is een historisch plein te Parijs in het 8e arrondissement van het centrum. Het beslaat meer dan 8 hectaren.

Parc Montsouris

Parc Montsouris

Parc Montsouris is een Frans park. Het is 15 hectare groot en bevindt zich in het zuiden van Parijs, in het 14e arrondissement. Het park is in de 19e eeuw aangelegd in de Engelse landschapsstijl die destijds in de mode was. In het park is een weerstation gevestigd.

Openbaar vervoer

Zie Openbaar vervoer in Île-de-France voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Gare du Nord

Bedieningsgebieden van de Parijse kopstations

Parijs beschikt over een goed netwerk van openbaar vervoer. Naast een uitgebreide busdienst rijdt er een metro met 16 lijnen (1 tot en met 14, plus 3bis en 7bis) die aansluiten op een dicht net van RER-voorstadstreinen en Transilien-forensentreinen.

De tram van Parijs heeft in de agglomeratie van Parijs acht tramlijnen in gebruik.

De metrolijnen, de tramlijnen met uitzondering van T4 en de Parijse buslijnen worden geëxploiteerd door het Parijse vervoersbedrijf RATP. De RER wordt gezamenlijk geëxploiteerd door de RATP en het Franse staatsspoorbedrijf SNCF. De Transilien-forensentreinen worden geëxploiteerd door de SNCF.

Spoorwegen

Zie Transilien voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Parijs beschikt ook over zeven grote treinstations die elk een eigen regio van Frankrijk bedienen:

• Gare Saint-Lazare: Klassieke treinen naar Normandië en het westen van Parijs.
• Gare Montparnasse: TGV-treinen naar het zuidwesten van Frankrijk (Bretagne, Centre-Val de Loire, Pays de la Loire, Nouvelle-Aquitaine en Occitanië). Klassieke treinen naar het noorden van Centre-Val de Loire en Pays de la Loire en het zuiden van Normandië.
• Gare du Nord: Klassieke treinen en TGV's naar Hauts-de-France; België, Nederland (en het Ruhrgebied) met de Thalys en het Verenigd Koninkrijk met de Eurostar.
• Gare de l'Est: het oosten van Frankrijk, Luxemburg, Duitsland (en Polen, Wit-Rusland en Rusland), inclusief TGV's.
• Gare de Lyon: TGV's naar het zuiden en het zuidoosten van Frankrijk, Spanje en Italië.
• Gare d'Austerlitz: klassieke treinen naar Centre-Val de Loire, Pays de la Loire, Nouvelle-Aquitaine (Limoges, Brive-la-Gaillarde) en Occitanië.
• Gare de Bercy: gespecialiseerd in de afhandeling van autoslaaptreinen.

Al deze stations zijn kopstation.

Grote treinstations in de buurt van Parijs zijn Marne-la-Vallée - Chessy (TGV- en RER-station voor Disneyland Parijs), het TGV station op vliegveld Charles de Gaulle en Massy-TGV.

Het voorstadspoorverkeer bestaat uit twee systemen. Het RER-netwerk bedient veelal de dichtbevolkte buitenwijken en voorsteden. De treinen verbinden twee kanten van Parijs per tunnel, zodat passagiers uit de buitenwijken zonder overstappen in hartje Parijs uit kunnen stappen. De RER-treinen rijden met een hoge frequentie, waardoor het spoornet vaak als een metrosysteem beschouwd wordt. De RER A en B vervoeren respectievelijk 1,2 miljoen en 900.000 reizigers per dag. Naast het RER-netwerk is er ook het Transilien-netwerk, dat vertrekt vanaf de grote Parijse kopstations en vanaf daar naar de verre buitenwijken en het platteland rijdt. Er zijn acht lijnen, alhoewel de lijnen eerder een netwerk zijn met vertakkingen. De treinen rijden met een lagere frequentie dan de RER, omdat de vraag naar openbaar vervoer lager is op de trajecten waar Transilien-treinen rijden.

Metro

Sinds de opening van de eerste metrolijn in 1900, is de metro uitgegroeid tot het meest gebruikte lokale transportsysteem van Parijs. In 2015 vervoerde de metro 5,23 miljoen passagiers per dag met 16 lijnen, 303 stations, 385 haltes, en 220 km aan rails. Er zal de komende 15 jaar meer dan €26,5 miljard worden geïnvesteerd om de voorsteden door middel van de metro met de rest van de stad te verbinden, het grootste deel hiervan betreft het Grand Paris Express project.

Luchtverkeer

Terminal 1 van Aéroport Charles de Gaulle, van de architect Paul Andreu

Zoals veel grote steden wordt Parijs bediend door meerdere luchthavens. De grootste daarvan, tevens het grootste vliegveld van Frankrijk en na Heathrow de grootste van Europa, is Aéroport Charles de Gaulle (regelmatig naar de naam van de gemeente, op het grondgebied waarvan het ligt, Roissy genoemd), ten noorden van Parijs. Ten zuiden van de stad ligt de Aéroport d'Orly, de tweede luchthaven van Frankrijk en Parijs. Charles de Gaulle en Orly zijn met elkaar verbonden door een treindienst (RER Lijn B). Beide luchthavens kennen een geautomatiseerde metro tussen de terminals, de Orlyval en de CDGVAL genoemd.^[23]

De Aéroport du Bourget was in het verleden de belangrijkste luchthaven, maar functioneert sinds de jaren tachtig als zakenluchthaven van Parijs (er zijn geen lijndiensten op Le Bourget) en ligt op 6,5 km van Parijs. Op deze luchthaven wordt om de twee jaar de luchtvaartbeurs "Le Bourget" gehouden die bekendstaat als een van de belangrijkste ter wereld. Aéroport de Beauvais ligt 70 km van het centrum van Parijs. Deze luchthaven is vooral aantrekkelijk voor budgetvluchten. Verder is er in de nabije omgeving een tiental vliegvelden voor de privéluchtvaart, waaronder de vliegvelden Pontoise - Cormeilles en Lognes-Émerainville.

Ten behoeve van het helikopterverkeer bevindt in het zuiden van de stad Parijs, buiten de Périferique, een heliport: Héliport de Paris - Issy-les-Moulineaux.

Wegverkeer

Boulevard Périphérique

Parijs beschikt over een uitgebreid wegennet, dat omgeven is door de Boulevard Périphérique (ring). Op deze ring hebben auto's die invoegen vanop een oprit voorrang, in tegenstelling tot de normale verkeersregels op autowegen. Op iets grotere afstand ligt een tweede ring die wordt gevormd door de A86 en delen van andere snelwegen (A3, A4). Een groot aantal snelwegen komt uit op deze ring waardoor dit een van de drukste autosnelwegen is. Om het verkeer dat langs Parijs wil beter door te laten stromen wordt gewerkt aan een ring nog verder aan de buitenkant van Parijs, de A104/N104, een onderdeel van La Francilienne.

In Parijs rijden 15.100 taxi's rond, die elke dag 500.000 passagiers vervoeren. Er zijn 745 taxistandplaatsen, waarvan er 205 een oproeppaal hebben. Taxi's mogen over de busbanen rijden, waardoor zij veel files kunnen vermijden.

Parijs is bereikbaar vanuit Nederland en België via de A1 vanuit Rijsel en de A2 vanuit Brussel. Verder via de A4 vanuit Reims, de A16 vanuit Amiens, de A13 vanuit Rouen, de A10 vanuit Le Mans, de A11 vanuit Nantes, de A6 vanuit Lyon en de A5 vanuit Troyes.

In het centrum is het verkeer bijwijlen chaotisch, vooral tijdens de spits. De Place Charles de Gaulle (voorheen Place d'Etoile) waar twaalf lanen samenkomen bij de Arc de Triomphe is wat dit betreft berucht.

Autoluwer Parijs

De Place de la Bastille heeft sinds 2021 een groot voetgangersplein na het doorknippen van de vroegere autorotonde.

Alhoewel vele straten en pleinen in Parijs sinds de tweede helft van de 20^e eeuw gedomineerd worden door autoverkeer, zijn er sinds de jaren 2010 gebieden autoluw gemaakt.

2,3 kilometer kade-weg op de zuidelijke Seine-oever werd autovrij als plan van burgemeester Delanoë,^[24] en daarna 3,5 kilometer op de noordelijke oever.^[25]

Sinds 2018 is een reeks van zeven belangrijke pleinen, waaronder drukke verkeersrotondes zoals de Place de la Bastille en de Place de la Nation (vroeger acht rijstroken breed) gehalveerd in rijstroken of op een ander manier ontdaan van overdadige verkeersruimte, ten voordele van voetgangers, fietsers en bussen.^[26] Bij deze heraangelegde pleinen horen ook Place Gambetta, Place d'Italie, Place de la Madeleine, Place du Panthéon, Place des Fêtes^[27]. De centrale winkelstraat Rue de Rivoli aan het stadhuis is sinds mei 2020 autovrij en voorbehouden aan fietsers, voetgangers en bussen.

Het stadsbestuur wil ook de as Champs-Élysées - Place de la Concorde in rijstroken halveren ten voordele van voetgangers, fietsers, bus en parkaanleg.^[28] Er zijn gelijkaardige plannen met de wegen en een autovrij te maken Pont d'Iéna aan de Eiffeltoren,^[29]

Ook wil het stadsbestuur nog voor de Olympische Spelen (2024) een grote zone met beperkt verkeer (ZTL, zone à trafic limité) invoeren in het centrum. Het gaat over een zone van 14 vierkante kilometer rond de eerste vier arrondissementen, waar gemotoriseerd verkeer enkel mag rijden als het daar aantoonbaar een bestemming heeft.^[30][31]

Fietsverkeer

Parijs is sinds de tweede helft van de 20e eeuw geen stad waar veel wordt gefietst. Sinds ongeveer 2000 wordt het fietsverkeer er steeds meer gestimuleerd.^[32] Vrij van ander verkeer liggende fietspaden zijn naar Nederlandse normen smal, veel fietspaden liggen ingepast aan de zijkant van de weg of aan de straatkant van het trottoir en fietsers moeten vaak de busbaan volgen. In 2021 had de stad 300 km fietspaden. In de periode 2021-2026 is het budget voor fietsinfrastructuur € 250 miljoen, voor 130 km nieuwe fietspaden en het definitief maken van 52 kilometer tijdens de coronapandemie aangelegde tijdelijke fietspaden.^[33]

De fietsassen binnen de stad Parijs en de voorsteden passen in het geplande netwerk RER Vélo (Regionaal Expresnet Fiets) van de regio Île-de-France. Het toekomstplan bevat 9 fietsassen die voor een deel parallel lopen met de RER-spoorlijnen, en dan A, B, tot E genummerd worden. De regio keurde het plan goed in 2020 en het zou in 2025 voor twee derde gerealiseerd moeten zijn.

Een dag in het jaar staat Parijs in het teken van de aankomst van de Ronde van Frankrijk.

Er bestaat binnen de stad een fietsdeelsysteem, waarbij zonder tussenkomst van een verhuurder, automatisch fietsen kunnen worden gehuurd: de Vélib'. Het systeem is in 2007 begonnen en was aanvankelijk een succes. Er waren iets meer dan 700 stations in de stad en nabije buitenwijken. Nadat de concessie overging op een ander exploitant, kwamen Mobike's in de plaats.

Ontdek meer Verkeer en vervoer per onderwerp

Openbaar vervoer in Île-de-France

Openbaar vervoer in Île-de-France

Het openbaar vervoer in Île-de-France bestaat uit verschillende soorten openbaar vervoer over de weg, het spoor en het water. Het netwerk dient de gehele regio Parijs en vrijwel elke plaats in de regio Île-de-France en wordt geëxploiteerd in opdracht van het Syndicat des transports d'Île-de-France (STIF), de vervoersautoriteit in Île-de-France.

RATP-busnetwerk

RATP-busnetwerk

Het RATP-busnetwerk bedient de stad Parijs en een dunne strook van de buitenwijken om Parijs. Het is een dicht netwerk, bedoeld als aanvulling van het Parijse metronetwerk. Het netwerk wordt gereden in opdracht van, en met subsidie van het Syndicat des transports d'Ile-de-France (STIF), de vervoersautoriteit van Île-de-France.

Metro van Parijs

Metro van Parijs

De Metro van Parijs of Métropolitain is het belangrijkste middel van openbaar vervoer in Parijs. De eerste lijn werd op 19 juli 1900 geopend. Ruim een eeuw later zijn er zestien lijnen die een netwerk vormen met een lengte van 226,9 kilometer en 308 stations. De Parijse metro is na de metro van Moskou de drukste metro van Europa. Per dag maken meer dan 5,2 miljoen mensen er gebruik van. De metro rijdt van 5.30 uur 's ochtends tot 1.00 uur 's nachts. In het weekend rijdt de metro tot circa 2.00 uur 's nachts. De Parijse metro wordt geëxploiteerd door de RATP.

Réseau express régional

Réseau express régional

Het Réseau express régional is het netwerk van regionale treinen dat het centrum van Parijs verbindt met de voorsteden, enigszins te vergelijken met de S-Bahn in Duitsland of het GEN in Brussel.

Transilien

Transilien

Transilien is de merknaam voor spoorwegdiensten van de SNCF binnen Île-de-France. De naam "Transilien" is een woordspeling met "Francilien", het bijvoeglijk naamwoord van Île-de-France.

Tram van Île-de-France

Tram van Île-de-France

De tram van Île-de-France is de tram die in de agglomeratie van Parijs en in de rest van Île-de-France rijdt. Naast de metro en buslijnen kent Île-de-France ook elf tramlijnen, waarvan een lijn als treindienst gereden wordt. Ook zijn er nog diverse lijnen in ontwikkeling.

Tram

Tram

Een tram is een voertuig dat rijdt op sporen, zoals een trein of een metro. Vergeleken met de trein zijn de eisen waaraan de voertuigen en de infrastructuur moeten voldoen lager. Vaak liggen de rails in de openbare weg, zodat de tram tussen het andere verkeer rijdt. Dit komt vooral voor bij de "stadstram", die openbaar vervoer binnen een gemeente of agglomeratie verzorgt. Voor het rijden op straat zijn trams en trambaan-onderhoudsvoertuigen met richtingaanwijzers en remlichten uitgerust.

Tramlijn 4 (Île-de-France)

Tramlijn 4 (Île-de-France)

Lijn 4 van de tram van Île-de-France, vaker ook wel T4 genoemd, is een Tram-Train-lijn geëxploiteerd door de SNCF die op 20 november 2006 is geopend tussen Aulnay-sous-Bois en Bondy in het departement Seine-Saint-Denis in de regio Île-de-France. De lijn is 7,9 kilometer lang.

Régie Autonome des Transports Parisiens

Régie Autonome des Transports Parisiens

De Régie Autonome des Transports Parisiens (RATP), ofwel: 'Autonoom Beheer van het Parijse Vervoer' is het openbaarvervoerbedrijf van de Franse hoofdstad Parijs.

Société Nationale des Chemins de fer Français

Société Nationale des Chemins de fer Français

De Société Nationale des Chemins de fer Français (SNCF) is de Franse nationale spoorwegmaatschappij. De SNCF vervoert reizigers en goederen over het spoor. Het is een publieke onderneming van de Franse staat.

Station Paris Saint-Lazare

Station Paris Saint-Lazare

Station Paris-Saint-Lazare, lokaal vaak aangeduid als Gare Saint-Lazare, is een spoorwegstation in het centrum van Parijs. Net als de andere zes grote stations in Parijs is het een kopstation. Gemeten naar het aantal passagiers dat van het station gebruikmaakt, is dit het tweede station van Parijs. Het ligt in het 8e arrondissement en wordt gebruikt door de SNCF.

Normandië

Normandië

Normandië is een historische Franse provincie, die bestaat uit Hoog-Normandië aan de benedenloop van de Seine, waar de Pont de Normandie de rivier de Seine overspant en het westelijker gelegen Laag-Normandië inclusief het schiereiland Cotentin. Tot Haute-Normandie behoorden de departementen Seine-Maritime en Eure, terwijl Basse-Normandie bestond uit de departementen Orne, Calvados en Manche. Op 1 januari 2016 werden de regio's samengevoegd tot de huidige regio Normandië, die grofweg overeen komt met de historische provincie.

Nationale en internationale media die gevestigd zijn in Parijs en zijn regio:

Ontdek meer Media per onderwerp

France 2

France 2

France 2 is de eerste publieke televisiezender van Frankrijk en is onderdeel van France Télévisions. France 2 is na TF1 de grootste televisiezender van Frankrijk. In Nederland wordt de zender doorgegeven door KPN en Delta Kabel. Wereldomroep TV5 Monde, die in Nederland via Ziggo te zien is, zendt ook diverse programma's van France 2 uit. Het zenderprofiel is vergelijkbaar met NPO 1.

France 3

France 3

France 3 is een van de publieke omroepzenders uit Frankrijk die bestaat sinds 31 december 1972. De zender is onderdeel van France Télévisions.

France 4

France 4

France 4 is een nationale openbare televisiezender van Frankrijk die in 1996 werd opgericht onder de naam Festival. In 2005 werd de naam veranderd in France 4. De zender is eigendom van France Télévisions en is vooral gericht op amusement.

France 5

France 5

France 5 is een van de publieke omroepzenders van Frankrijk en is onderdeel van France Télévisions. De zender is opgericht op 13 december 1994. De programma's zijn gericht op onderwijs, wetenschap en kennis. Het kanaal zendt talk-shows, culturele programma's en documentaires uit.

ARTE

ARTE

ARTE of Arte is een Frans-Duitse cultuurtelevisiezender die uitzendt in het Duits en het Frans. Arte is een Europees economisch samenwerkingsverband, gevestigd in Straatsburg.

Canal+

Canal+

Canal+ is een Franse commerciële betaal-televisiezender, gericht op films en sport. De zender behoort tot de Canal+ Groep, filiaal van Vivendi SA.

KTO

KTO

KTO is een Franse katholieke televisiezender. De zender werd opgericht op initiatief van kardinaal Lustiger en de uitzendingen gingen van start op 13 december 1999. De uitzendingen zijn in Europa vrij te bekijken via de satellietpositie Eutelsat 5° West en wereldwijd via het internet.

La Croix (krant)

La Croix (krant)

La Croix is een Frans, katholiek dagblad.

L'Équipe

L'Équipe

L'Équipe is een Franse krant die gespecialiseerd is in sport. De krant is vooral bekend door haar grote rol bij de organisatie van de Ronde van Frankrijk en de Dakar-rally en besteedt veel aandacht aan het Franse rugby en voetbal.

Le Figaro

Le Figaro

Le Figaro is de meest gelezen Franse krant en het oudste dagblad dat in Frankrijk op een nationaal niveau nog steeds wordt uitgegeven. In 2022 was de oplage ruim 350.000 exemplaren. De krant werd opgericht op 15 januari 1826, tijdens de regeerperiode van Karel X; het plaatst zich thans rechts van het politieke midden.

Le Journal du Dimanche

Le Journal du Dimanche

Le Journal du Dimanche (JDD) is een Franse zondagskrant die voor het eerst verscheen in 1948. In 2019 was de wekelijkse oplage 141.190.

La Tribune

La Tribune

La Tribune is een Franse krant die zich richt op economie en het bedrijfsleven.

Parijs is internationaal beroemd als sportstad.

Olympische Spelen

In 1900 en 1924 werden de Olympische Zomerspelen georganiseerd in Parijs. Sindsdien deed de stad Parijs nog meerdere mislukte pogingen om de organisatie van dit evenement wederom naar Parijs te halen. In 2024 zullen de Spelen weer in Parijs worden georganiseerd.

Voetbal

Paris Saint-Germain (PSG) is de meest succesvolle professionele voetbal club van Parijs en speelt in het Parc des Princes. PSG is een topclub in Ligue 1, het hoogste Franse niveau, en werd meermaals kampioen van Frankrijk. Paris FC en Red Star Paris zijn andere professionele voetbalclubs uit Parijs.
Parijs was speelstad bij het WK voetbal van 1934 en 1998 en het EK voetbal van 1960, 1984 en 2016. Ook werden diverse Europacup finales in Parijs gespeeld.

Wielrennen

De Ronde van Frankrijk eindigt steevast in Parijs en is er ook meermaals gestart. Veel andere wielerkoersen hebben of hadden Parijs in hun naam, maar komen tegenwoordig niet meer binnen de stadsgrenzen. Het gaat dan om bijvoorbeeld Parijs-Roubaix, Parijs-Brussel, Parijs-Tours en Parijs-Nice.

Tennis

Het in Parijs georganiseerde Roland Garros is wereldwijd het belangrijkste tennistoernooi op gravel en is een van de vier grandslamtoernooien. Daarnaast wordt in de herfst gespeeld om de Rolex Paris Masters. Dit toernooi wordt gespeeld in de multifunctionele Bercy Arena.

IJshockey

Parijs was speelstad bij het WK ijshockey van 1951 en 2017.

Ontdek meer Sport per onderwerp

Olympische Zomerspelen

Olympische Zomerspelen

De Olympische Zomerspelen of de Spelen van de Olympiade zijn een internationaal multisportevenement dat elke vier jaar wordt georganiseerd door het Internationaal Olympisch Comité. Een olympische overwinning wordt wereldwijd gezien als de meest prestigieuze overwinning in een sport. Medailles worden uitgereikt in elk onderdeel, met een gouden medaille voor de eerste plaats, zilver voor de tweede en brons voor de derde, een traditie die gestart werd in 1904.

2024

2024

2024 is een schrikkeljaar dat start op een maandag. Pasen vindt dit jaar plaats op 31 maart. Hemelvaartsdag op 9 mei.

Parc des Princes

Parc des Princes

Het Parc des Princes is een voetbalstadion in Parijs, waarin Paris Saint-Germain sinds 1974 speelt. Tot 1990 speelden tevens RC Paris en Paris FC in het stadion. Het huidige stadion werd in 1972 gebouwd, naar een ontwerp van de architect Roger Taillibert. De capaciteit was circa 42.000 toeschouwers.

Ligue 1

Ligue 1

De Ligue 1 is de hoogste voetbaldivisie in Frankrijk die door de Franse voetbalbond (FFF) wordt georganiseerd. Sinds 1953 speelt eveneens de Monegaskische voetbalclub AS Monaco menigmaal mee om het Frans voetbalkampioenschap. De twintig deelnemende clubs spelen een complete competitie om te bepalen wie zich landskampioen mag noemen. De onderste drie degraderen aan het eind van het seizoen en worden vervangen door de nummers 1, 2 en 3 van de Ligue 2. In 2021 werd de competitie door de IFFHS uitgeroepen tot nummer vijf van sterkste nationale competities ter wereld en de vierde sterkste van Europa. AS Saint-Étienne, Paris Saint-Germain en Olympique Marseille wisten alle drie tienmaal de Division 1/Ligue 1 te winnen, waarmee zij recordhouder der titels zijn.

Paris FC

Paris FC

Paris Football Club oftewel Paris FC is een Franse voetbalclub uit het oosten van hoofdstad Parijs. De in 1969 opgerichte fusieclub komt uit in de Ligue 2 en speelt zijn thuiswedstrijden in het Stade Charléty dat in het 13e arrondissement ligt.

Parijs-Roubaix

Parijs-Roubaix

Parijs-Roubaix is een eendaagse wielerwedstrijd die elk voorjaar wordt verreden in het noorden van Frankrijk.

Parijs-Tours

Parijs-Tours

Parijs-Tours is een Franse eendagsklassieker die verreden wordt in oktober. De wedstrijd eindigt in Tours, de startplaats is al enkele keren gewijzigd.

Parijs-Nice

Parijs-Nice

Parijs-Nice is een meerdaagse wielerwedstrijd, die sinds 1933 in het voorjaar wordt verreden. Vanaf 2011 behoort hij tot de UCI World Tour.

Roland Garros (tennistoernooi)

Roland Garros (tennistoernooi)

Roland Garros is een jaarlijks terugkerend grandslamtennistoernooi, dat eind mei gehouden wordt in het Stade Roland-Garros, vlak bij de Porte d'Auteuil te Parijs.

Gravel (tennis)

Gravel (tennis)

Gravel is een mengsel van gemalen puin, zoals baksteen en dakpannen. Het vindt onder andere toepassing als ondergrond voor tennisbanen, voor het zogeheten binnenveld in de honkbalsport, en soms voor atletiekbanen, de zogenoemde sintelbanen. Gravel kan ook worden gebruikt als ondergrond bij petanque. De gebruikte gravel bij een tennisbaan is doorgaans fijner vermalen dan bij andere sporten.

Grandslamtoernooi

Grandslamtoernooi

Een grandslamtoernooi is een vierde van de grand slam in de tennissport.

ATP-toernooi van Parijs

ATP-toernooi van Parijs

Het ATP-toernooi van Parijs is een jaarlijks terugkerend tennistoernooi dat wordt georganiseerd in de Franse hoofdstad Parijs. De officiële naam van het toernooi is Rolex Paris Masters. Het toernooi, waarvan de wedstrijden worden gespeeld op hardcourtbanen in het AccorHotels Arena, maakt deel uit van de ATP World Tour Masters 1000, de hoogste categorie na de grand slams.

Uitzicht op Parijs vanaf de Eiffeltoren

Ontdek meer Stedenbanden per onderwerp

Algiers

Algiers

Algiers is de hoofdstad en de grootste stad van het Noord-Afrikaanse land Algerije. De stad is in 944 gesticht door Buluggin ibn Ziri, zoon van de stichter van de Ziriden-dynastie. Ze is gesitueerd aan de westkant van een baai aan de Middellandse Zee, waaraan ze haar naam heeft te danken. De stad is gebouwd op de flanken van het gebied in Algerije dat Sahel heet, een rij heuvels die parallel aan de kust ligt. Algiers telde 2.481.788 inwoners bij de laatste volkstelling van 2008. In de agglomeratie woonden toen 7.796.923 mensen. Ongeveer de helft van de bevolking heeft een oorsprong in het nabijgelegen Kabylië.

Amman (stad)

Amman (stad)

Amman,, is de hoofdstad van Jordanië. In 2010 telde de stad 1.919.000 inwoners.

Amsterdam

Amsterdam

Amsterdam is de (titulaire) hoofdstad van Nederland. De stad, in het Amsterdams ook Mokum genoemd, ligt in de provincie Noord-Holland, aan het IJ, het Noordzeekanaal en de monding van de Amstel. De gemeente Amsterdam is naar inwonertal de grootste gemeente van Nederland en telt 905.234 inwoners. Groot-Amsterdam telt 1.459.402 inwoners. Het aantal verschillende nationaliteiten in de gemeente behoort tot de hoogste ter wereld.

Athene (stad)

Athene (stad)

Athene is de hoofdstad en grootste stad van Griekenland en tevens het bestuurlijk centrum van de regio (periferia) Attica. De gemeente Athene is ingedeeld in zeven stadsdistricten.

Beiroet

Beiroet

Beiroet is de hoofdstad, grootste stad en belangrijkste haven van Libanon. De antieke naam was Berytus.

Berlijn

Berlijn

Berlijn is de hoofdstad van Duitsland en als stadstaat een deelstaat van dat land. Met 3.664.088 inwoners is Berlijn tevens de grootste stad van het land. Daarnaast is Berlijn - getekend naar inwonertal binnen de stadsgrenzen - de grootste stad van de Europese Unie. De stad ligt in het noordoosten van Duitsland, aan de rivier de Spree. 22% van Berlijn bestaat uit natuur en parken en 6% uit meren, rivieren en kanalen. Ze wordt omsloten door de deelstaat Brandenburg.

Buenos Aires (stad)

Buenos Aires (stad)

Buenos Aires is de hoofdstad van Argentinië, en ook het economische en culturele hart ervan. Met ruim 3.000.000 inwoners is het de grootste stad van het land. In de agglomeratie Groot-Buenos Aires, liggend aan de Río de la Plata, wonen meer dan 12 miljoen mensen. Aangezien Groot-Buenos Aires bijna een derde van de Argentijnse bevolking huisvest, overheerst het met zijn economie de rest van het land.

Caïro (stad)

Caïro (stad)

Caïro of Kairo/Cairo/Al-Qahira is de hoofdstad van Egypte en bestaat uit de gouvernementen Caïro, Qaliubiya en Gizeh. De stad telt zo'n 12 miljoen inwoners. Het officieuze inwoneraantal van Caïro ligt echter nog veel hoger, mede door het hoge aantal immigranten zonder wettig verblijf in de stad. De hele metropolitane regio van Caïro is met zo'n 20 miljoen inwoners de grootste stad van Afrika en het Midden-Oosten en een van de grootste steden ter wereld. Ook is de stad een van de meest vervuilde steden ter wereld en kent het een enorme verkeerschaos.

Casablanca (stad)

Casablanca (stad)

Casablanca is een stad in het westen van Marokko. Het is qua populatie de grootste stad van Marokko en het economisch hart van het land.

Chicago

Chicago

Chicago is de grootste stad in de Amerikaanse staat Illinois en het bestuurlijk centrum van Cook County. Met een inwoneraantal van 2.693.976 mensen (2019) in de stad en meer dan 9 miljoen in de metropool is Chicago na New York en Los Angeles de grootste stad van de VS.