Vrucht (plant)

Dehiscentie is het bij rijpheid openspringen van de vrucht, helmknop of het sporangium van een plant, waarbij de inhoud kan vrijkomen. Hierdoor kunnen de zaden, stuifmeelkorrels of sporen, die voor de voortplanting zorgen, zich verspreiden. Meestal zijn er van tevoren al een aantal zwakke plekken die het openspringen vergemakkelijken.

Het pericarp van een vrucht vormt de vruchtwand bij zaadplanten en bestaat uit de volgende drie lagen:Exocarp. De buitenste laag. Bij onder andere de perzik en sinaasappel de schil genoemd. Mesocarp. Het vruchtvlees of een deel van het vruchtvlees. Bij de sinaasappel het witte gedeelte om het vruchtvlees. Endocarp. Bijvoorbeeld de stenige wand van een perzikpit, kersenpit, pruimenpit of die van de bramenpitjes. In de pit zit het eigenlijke zaad.

De appel is een boom, struik of spil uit het geslacht Malus, waaraan de vooral op het noordelijk halfrond algemeen bekende handappels groeien. De appel groeit in de gematigde streken.

De aardbei of tuinaardbei is een veelgeteelde kruising tussen twee Amerikaanse aardbeisoorten, en vooral bekend om zijn eetbare vruchten. De ouders van de kruising zijn de van de Noordamerikaanse oostkust afkomstige soort Fragaria virginiana en de van westkust van beide Amerika's afkomstige soort Fragaria chiloensis. Van deze hybride zijn vele honderden rassen in cultuur. Botanisch gezien is het fruit van de aardbei een schijnvrucht. De echte vruchten zijn nootjes, en herkenbaar als pitjes op het oppervlak van de schijnvrucht.

Een bes of besvrucht is een vlezige vrucht. Bessen kunnen verschillend van vorm zijn, van rond tot langwerpig. De vruchtwand van een bes kan dun of dik zijn. De zaden zijn ingebed in het vruchtvlees. De bes kan eenhokkig of meerhokkig zijn.

De aardappel is een cultuurgewas, dat behoort tot de nachtschadefamilie, net als de tomaat, paprika en de tabaksplant. De aardappel is een plant die in ondergrondse knollen een energievoorraad in de vorm van zetmeel aanlegt. Het zetmeel slaat de plant op in voor de mens eetbare stengelknollen, die net als de plant zelf aardappelen of aardappels worden genoemd. De aardappel is wereldwijd het belangrijkste voedselgewas na rijst, tarwe en maïs.

De blauwe bes, ook wel trosbosbes genoemd, is een plant uit de heidefamilie (Ericaceae). Het is een vruchtdragende struik met een hoogte van 1,5-2,5 m. Het blad verkleurt in de herfst naar vuurrood. In natuurgebieden kan de struik verwilderen en zich gedragen als invasieve exoot.

De druif is de besvrucht van de wijnstok die behoort tot de wijnstokfamilie (Vitaceae). De plant is een houtige klimplant. Naast de wilde wijnstok zijn er veel cultivars, die worden verbouwd als druivenstok, ook wel wijnstok of wijnrank genaamd. Van deze in cultuur gebrachte variëteiten worden druiven voor meerdere doeleinden verbouwd.

Een banaan is een langwerpige, licht gebogen vrucht, die afkomstig is van de bananenplant. In Suriname spreekt men van bacove als het om de vrucht gaat die rechtstreeks uit de schil gegeten kan worden en van banaan als het om groene bakbananen gaat. In Indische gerechten wordt de banaan meestal pisang genoemd, het Maleise woord voor de vrucht. Ook het Afrikaans kent dat woord, maar dan gespeld als piesang.

De kiwi of Chinese kruisbes is de eetbare vrucht van een snel groeiende slingerende klimplant. De vruchten van de gewone kiwi zijn gewoonlijk langwerpig ovaal van vorm, hebben helder vruchtvlees met een witte kern en een ring van zwarte pitjes rondom deze kern. Schijfjes kiwi worden vaak als decoratieve garnering van gebak, salades en dergelijke gebruikt, maar de vrucht kan ook in zijn geheel worden gegeten.

De kers is een kleine, bolvormige vrucht die meestal een pit bevat. Technisch is het een steenvrucht van het geslacht Prunus . De kriek is een variant, deze is een zure kers. Alle krieken zijn dus per definitie kersen, maar niet alle kersen zijn ook krieken. Ook is er een witte kers: de witbuik.

Bevruchting of conceptie is bij geslachtelijke voortplanting het proces van de samensmelting van twee haploïde gameten, vaak een kleine beweeglijke cel zoals een zaadcel en een grotere cel zoals een eicel, waarbij het samensmelten neerkomt op het binnendringen van de kleine cel in de grote. De sekse van de ouders wordt dan respectievelijk mannelijk en vrouwelijk genoemd.

Cytokinines zijn een groep celdelingshormonen bij planten, maar zijn ook van invloed op de celgroei en celdifferentiatie. Ze worden in de worteltoppen gevormd. Cytokinines bevorderen de groei van de zijscheuten en dus de doorbreking van de apicale dominantie. Voorts gaan deze hormonen de veroudering van de plant tegen. Omdat ze alleen in de wortel worden geproduceerd, veroudert een afgesneden plantendeel voortijdig.

Gibberellines zijn een groep van plantenhormonen. De naam gibberelline is afgeleid van de schimmelnaam Gibberella fujikuroi. Deze schimmel werd in 1926 door de Japanner Eiichi Kurosawa ontdekt als de veroorzaker van de bakanae-ziekte (dommezaailingziekte) in rijst. De door de schimmel gevormde gibberelline (GA3) veroorzaakte een sterke plantengroei waardoor slappe planten met lange internodiën (leden) ontstonden. Enkele jaren later werd door Japanse onderzoekers uit de zieke planten twee kristallijne, biologisch werkzame stoffen geïsoleerd. Deze werden gibberelline A en gibberelline B genoemd. Pas vele jaren later is de werking van gibberelline pas goed begrepen door het toentertijd gestarte onderzoek van het United States Department of Agriculture (USDA) en door de Imperial Chemical Industries (ICI) in de Verenigde Staten. Tijdens dit onderzoek werden de nieuwe gibberelline X en gibberellinezuur geïsoleerd. Later bleek gibberelline X een mengsel te zijn van gibberelline A en gibberellinezuur.

Auxines zijn een groep plantenhormonen met vergelijkbare structuur en effecten, die in planten een groot aantal belangrijke functies vervullen. Het woord komt van het Griekse woord αυξειν (auxein), wat groeien betekent.

Amylase is een enzym dat tijdens de spijsvertering de koolstofketen zetmeel "in stukken knipt". Alle amylases grijpen aan op de lineair α-1,4-glycoside polymeerbinding tussen de glucoses. Amylases komen zowel in het dieren- als het plantenrijk voor.

Chlorofyl of bladgroen is een fotosynthetisch pigment: een biologisch pigment dat fotosynthese mogelijk maakt. Bladgroen bevindt zich in de mesosomen van verschillende soorten, eencellige blauwwieren, en in de chloroplasten in de cellen van de viridiplantae, waartoe de groenwieren, de bruinwieren, en alle landplanten behoren. Chloroplasten geven de bladeren, en andere groene plantendelen (stengels) van planten hun groene kleur. Roodwieren hebben vergelijkbare rhodoplasten, die een rode kleur geven aan de planten.

Een aminozuur is een organische verbinding die zowel een carboxygroep (-COOH) als een aminegroep (-NH2) bezit. Meestal worden in de biochemie met aminozuren specifiek α-aminozuren bedoeld. Bij dit soort verbindingen staan de carboxygroep en de aminogroep op hetzelfde (meestal chirale) koolstofatoom. α-Aminozuren, ook wel proteïnogene aminozuren genoemd, zijn de bouwstenen van peptiden. Peptide-moleculen onderscheiden zich van polypeptiden of eiwitten door het geringe aantal aminozuren, maar kunnen zelf dienen als bouwsteen voor polypeptiden of eiwitten. Daarnaast dienen sommige aminozuren als precursor in de biosynthese van andere aminen, zoals de verschillende catecholaminen die uit tyrosine gevormd worden.

Anemochorie is de verspreiding van sporen, zaden of vruchten van een plant door de wind.

Hydrochorie is de verspreiding van de zaden of vruchten van een plant via water. Dit kan via vallende spatwater (regendruppels) maar meestal via oppervlakte water en uitzonderlijk ook via zeewater.

Eekhoorns (Sciuridae) zijn een familie van knaagdieren met 51 geslachten en 278 soorten, waarvan er elf in Europa voorkomen. Bekende geslachten zijn de boomeekhoorns (Sciurus), de marmotten (Marmota) en de prairiehonden (Cynomys).

Kleefkruid is een plant uit de sterbladigenfamilie (Rubiaceae). De plant dankt haar naam aan het feit dat ze vast blijft zitten aan alles wat erlangs strijkt. Dat komt door de vele haakjes die aan de stengel en de vruchten van kleefkruid zitten. Planten en vruchtjes blijven hangen in de vacht van dieren, waaronder vrijwel alle zoogdieren. Zo worden de vruchten over grote afstand verspreid.

De gewone klit of kleine klit is een vaste plant, die tot de composietenfamilie (Asteraceae) behoort. De plant komt in het wild voor in Europa en Azië. De gewone klit onderscheidt zich van de grote klit doordat de bladsteel van de rozetbladen bij de grote klit gevuld en bij de gewone klit aan de voet hol is.

De gele lis is een plant uit de lissenfamilie (Iridaceae). Het is een 0,8–1 m hoge oeverplant van zoet, stilstaand of langzaam stromend water. De plant groeit in water dat tot zo'n 30 cm diep is. De lange, smalle bladen hebben een iets opstaande middennerf en blijven het gehele jaar groen.

Els (Alnus) is een geslacht uit de berkenfamilie (Betulaceae). Het geslacht omvat circa dertig soorten die op het noordelijk halfrond voorkomen. Het zijn vochtminnende loofbomen die bloeien voordat de bladeren verschijnen. In de Benelux komen er twee soorten van nature voor: de zwarte en de grauwe els. De bladeren lijken op die van de hazelaar. Ze vallen groen van de boom en vertonen dus geen herfstkleur.

Een mierenbroodje (elaiosoom) is een aanhangsel aan zaden of vruchten van sommige plantensoorten, dat als voedsel kan dienen voor mieren. Het woord elaiosoom is afgeleid van het Griekse "elaion", dat olie betekent. Het mierenbroodje is een uitgroeisel van de zaadhuid. Hierdoor verspreiden de mieren de zaden verder van de plant af. Deze wijze van verspreiden heet myrmecochorie. In België en Nederland komen ongeveer 200 plantensoorten voor die een mierenbroodje hebben.

Populier (Populus), ook wel poppel of peppel, is een geslacht van loofbomen uit de wilgenfamilie (Salicaceae).

De paardenbloem is een soort uit de composietenfamilie (Asteraceae). In deze familie zijn bloemen sterk gereduceerd en klein en staan ze dicht bij elkaar in een bloemhoofdje. In april kunnen ze hele weilanden geel kleuren. Dat neemt niet weg dat bepaalde microsoorten en secties zeldzaam kunnen zijn.

Esdoorn of ahorn (Acer) is een geslacht van loofbomen en heesters. Afhankelijk van de taxonomische opvatting wordt dit geslacht ingedeeld bij de esdoornfamilie (Aceraceae) of de zeepboomfamilie (Sapindaceae).

Linde (Tilia) is een geslacht van bomen uit de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae). De soorten van dit geslacht komen voor op het noordelijk halfrond in Europa, Noord-Amerika en Azië.